AAVARAN by DR. S. L. BHYRAPPA

तनिश्क ची जाहीरात ..... व माझ वाचून संपलेल कन्नड लेखक डॉ. भैरप्पा लिखीत व उमा कुलकर्णी यांनी अनुवादित केलेली "अवरण" कादंबरी संपवली व fb वर व्यक्त व्हायचा मोह अवरला नाही......तनिश्क च्या जाहीरातीवर केलेली टिका....पुरोगाम्यांना जिव्हारी लागत असेल तर ... अवरण वाचा मग react व्हा..... कधि कधि इतिहास पण वाचला पाहीजे व समजुन पण घेतला पाहीजे.... कादंबरीची नायिका "लक्ष्मी" उर्फ रझिया, तिचा नवरा "आमिर", दोघांचा धर्माच्या चालिरीती चे सिंमोलंघन करुन (लक्ष्मी ने बरका) लग्न केले.... लक्ष्मी चे वडील "अप्पाजी", त्यांची एकुलती एक कन्या.... आप्पाच्या तथाकथित बुरसटलेल्या विंचाराचा चक्का चूर करुन विवाह.... कादंबरीचा काळ १९९० नंतरचा विशेषतः बाबरी पाडल्याच्या पार्श्वभूमीवर केंद्राने सामाजिक सलोखा तयार करणे साठी अमीर वर Documentary बनवन्याचे काम सोपलेले असते....script लिहन्याचे काय रझियाचे.....पण हंपी चे भग्न अवशेश पाहून तिला अस्वस्थ होते व सत्याच्या शोधात जाते.... आप्पाजी वारतात त्यांचे तीस वर्षे कसलेही संबंध राहत नाहीत पण ती त्यांचे काही विधी करते व आप्पा नी जमा केलेली ग्रंथ संपदा अभ्यासते. बाबर, अकबर, हुमांयू, शहाजहान व औरंगजेबा.... मंदीरांचा झालेला विनाश व सरकारने चालवलेले इतिहास बदलाचे कारस्थान यांची संदर्भासाठी केलेली एकत्र गुंफण कादंबरीची परिणामकारकता वाढवते. एखाद्या ऐतिहासिक पात्राचे उद्दातीकरन कस केले जाते याचे मुर्तीमंत उदाहरण म्हणजे म्हैसूर चा टिपू सुलतान त्याला राष्ट्र अभिमानी दाखवताना त्याने केलेल्या हिंदू समाजाच्या कत्तली तसेच त्याने हिंदुस्थानाला काफीरां (हिंदू ) पासून मुक्त करण्यासाठी अफगाणी सुलतानांना पाठवलेली आमंत्रण ह्याचा कुठेही उल्लेख नसने. ह्याचा संदर्भ देऊन केलेले लिखान अगदी मन सुन्न करुन सोडते..... संपूर्ण हिंदुस्थानचा समृद्ध धार्मिक, सांस्कृतिक वारसा, ज्ञानकेंद्रे आणि त्याचा चौदाव्या व त्या पुढील शतकापासून बाहेरील आक्रमकांकडून झालेला विध्वंस हा कादंबरीचा मुख्य गाभा आहे. धर्माच्या मागासलेल्या रुढी, परंपरा, दुराभिमान, अशिक्षित मनोवृत्ती आणि जीवनपद्धती, असहिष्णुता यावर नायिकेच्या तर्फे लेखक प्रहार करतात. तत्कालीन राजकारण, समृद्ध आणि सहिष्णु परंपरेचा स्वार्थासाठी इतिहास बदलण्याचा समकालीन पुरोगामी आणि बुद्धिवादी लोकांचा अट्टाहास, त्यासाठी झालेली एकजूट, वाचकांना चीड आणल्याशिवाय रहात नाही.पुरोगामी व सेक्युलर वद्यांच्या सनसनित चपराक, वर्षानुवर्षे चांगले दडपण्यासाठी चाललेले, जनकल्याणाचे सोनेरी आवरण घातलेले कपटी कारस्थान वाचकांसमोर उघड होते. बुद्धिवादी, सेक्युलर म्हणवणाऱ्या लोकांचा मुखवटा टराटरा फाडते. लेखकाने प्रत्येक गोष्टीची केलेली मांडणी हि संदर्भ घेऊन केलेली तसेच कादंबरी चे लिखान पूर्णतः सत्य संदर्भावर आधारलेली आहे. संदर्भ ग्रंथांची यादी कादंबरीत लेखकाने समाविष्ट केली आहे त्यामुळे कादंबरीला वास्तवाचा भक्कम आधार आहे. संदर्भ ग्रंथ वाचल्यावर तिची झालेली अवस्था व जगाला दाखवन्या साठी मुद्दाम हुन केलेले प्रयत्न ह्यात फार अंतर असते हे दाखवून देनारी कादंबरी. डॉ. भैरप्पा यांचे वाचलेले हे चौथे पुस्तक..... पर्व, सार्थ, तडा व अवरण.... प्रतेक पालकाने (विशेष करुन मुलींच्या पालकाने) अवश्य वाचावी अशी कादंबरी.... ॲड. सुशांत चौधरी, उच्च न्यायालय औरंगाबाद. ...Read more

PARVA by DR. S. L. BHYRAPPA

वाचन प्रेरणा दिवसाच्या निमित्ताने..... पर्व - डॉ एस एल भैरप्पा / मराठी भावानुवाद - डॉ सौ उमा कुलकर्णी..... वास्तववादाने महाभारतातील अनेक कोडी सोडवणारी कादंबरी. लहानपणापासून मी महाभारत अनेकदा वाचलंय , कधी गोष्टीरूपात तर कधी कादंबरी स्वरूपात. य प्रत्येक वाचनात महाभारता बद्दलचं गूढ वाढतच गेलं व नंतर हळूहळू ते वाढलं कि महाभारत हे वास्तववादी न वाटता एक रचित काल्पनिक कथानक वाटू लागलं व याला कारणीभूत होत्या उदात्तीकरण केलेल्या काही घटना. मृत्युंजय वाचताना कर्ण आवडला तर युगंधर वाचताना कृष्ण मोहवून गेला. अर्जुनादी पांडवांनी पण मनात चांगलंच घर केलं.इतक्या पिढ्यांचं इतकं सुसंगत वर्णन एखादा कथाकार कसं रचू हेही कळत नव्हतं पण बऱ्याचश्या अवास्तव वाटणाऱ्या घटना सत्यतेची ग्वाही देऊ शकत नव्हत्या. पण डॉ एस एल भैरप्पा यांचं डॉ सौ उमा कुलकर्णी यांनी अनुवादित केलेलं पर्व हे पुस्तक हातात पडलं व अनेक गोष्टींचा सहज उलगडा झाला आणि महाभारत खरं असावं कि खोटं? हे द्वंद्व देखील संपलं. कौरव पांडवांच्या जन्माच्या गुढापासूनचे अनेक प्रश्न होते, मंत्राने कर्णाचा व इतर पांडवांचा जन्म झाला याचं स्पष्टीकरण कसं असेल ? समाज स्वीकारार्ह मुलं पंडुराजा सोबत असताना कशी झाली असतील? एवढे १०० कौरवांना गांधारीने कसा जन्म दिला असेल ? चिरंजीवी भीष्म काय वयाचे असतील ? ते रणात शर शय्येवर झोपले म्हणजे नक्की काय ?आंधळ्या धृतराष्ट्राचा विवाह गांधारीशी का व कसा झाला असेल ? भैरप्पांनी हे समजावताना समाजप्रथांचे साधार प्रमाण असे दिले आहेत कि आपल्याला सहज पटतं. भीष्म जन्म समजण्यासाठी आपल्याला शंतनू व गंगा नदी यांच्यामधला विवाह व त्याच देवत्व आणि शापित्व असं बराच काही समजावं लागतं. भैरप्पांनी मात्र ते सहजपणे मानवी स्वभावात व जमातींच्या चालीरीतींच्या चौकटीत बंदिस्त केलं आहे व असं घडणं शक्य आहे व तेदेखील गंगेच्या आधीच्या सात पुत्रांना न मारता , हे आपण मान्य करतो. द्यूतसभेतील द्रौपदी वस्रहरणाचा प्रसंगच घ्या ना. सर्व कथानकं कृष्णाला देवत्व बहाल करत असताना भैरप्पा मात्र मानवी चौकटीत द्रौपदीच्या भर सभेतील कृष्ण सामर्थ्याच्या धमकीने हा प्रश्न चुटकीसरशी सोडवतात. असा कोणताही प्रसंग असो, तुम्हाला याच मातीच्या पावलात त्याचं उत्तर नक्कीच मिळेल व खात्री पटेल कि अशा घटना घडली कशा असतील. संजयने धृतराष्ट्राला युद्ध प्रसंग कसे सांगितले असतील? भीमाने हिडिंबा , बकासुर अशा राक्षसांचा सामना कसा केला असेल? अर्जुन नागलोकात , देवलोकात म्हणजे नक्की कोठे गेला असेल? तो देवराज इंद्राला असा भेटला असेल?…. या सर्व प्रश्नांना केवळ आपल्याला समाधानकारक उत्तरेच मिळतात असे नाही तर आपणही त्या पद्धतीचा विचार करायला उद्युक्त होतो हेच या पुस्तकाचे मोठे यश आहे. ज्यांनी महाभारत वाचलंय त्यांनी तर पर्व वाचायलाच हवी. १९९१ मध्ये मराठीत डॉ सौ उमा कुलकर्णी यांनी अनुवादित केलेलं हे पुस्तक माझ्या खूपच उशिरा म्हणजे गेल्यावर्षी हातात पडलं. हल्लीच मी ते दुसऱ्यांदा वाचायला घेतलं. मूळ कन्नड पुस्तक तर १९७९ सालचं आहे. यात भैरप्पांची प्रचन्ड भटकंती व मेहनत आहे यामुळेच एका महाकाव्याचे सहज सोपे सादरीकरण करणारे ते आधुनिक व्यास महर्षींच ठरतात ...Read more