सचिनचे (सॉरी पण मित्रासारखा वाटतोस) आत्मकथन प्रकाशित झाल्यावर दोन दिवसातच संपूर्ण वाचून काढले. काही माणसांना ते जन्माला आल्यावर कळालेलं असतं की, आपल्याला काय कराचे आहे ते. त्यासाठी लागणाऱ्या मार्गदर्शनाची संधी ती व्यक्ती शोधत असते. प्रत्येक व्यक्तीकडन स्वत:च्या विकासासाठी लागणारे गुण शोधून स्वत:चा विकास कसा करावा याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे हे आत्मकथन. सांस्कृतिक क्षेत्रात काम करू इच्छिणाऱ्या व करणाऱ्या नवोदित कलाकारांसाठी व त्यांच्या परिवारालाही हे फार मार्गदर्शक ठरेल. या क्षेत्रात वावरणाऱ्या ज्येष्ठ साहाय्यक सह तसेच वयाने लहान असणाऱ्या कलाकारांशी कसे वागावे, नम्रता, कल्पकता, गुणग्राहकता, आत्मविश्वास, संयम, सतत्योद्योग, कौतुक, विनोद इत्यादी सचिनच्या व्यक्तिमत्त्वाचे अनेक पैलू अभ्यासण्यासारखे आहेत. या प्रचंड धावपळीतही प्रपंच उत्तम कसा करावा हे ही कळते. थोडक्यात काय तर पूर्ण स. चिन्मय (सचिनमय) असणारे हे आत्मकथन सचिनच्या मनाचा आरसा आहे. सर्वांनी जरूर वाचावे. आम्ही तुझे ऋणी आहोत. ...Read more

सचिन पिळगावकर या सुप्रसिद्ध अभिनेता आणि दिग्दर्शकाच्या पन्नास वर्षांतील कामगिरीचा हा आलेखपट. सचिन यांनी त्यांच्या १९६३ मधील ‘हा माझा मार्ग एकला’ या पहिल्या चित्रपटापासून ते २०१३ मधील ‘एकुलती एक’ यादरम्यानचा चित्रपटसृष्टीतील पन्नास वर्षांचा प्रवास एकंर ६९ प्रकरणांत उलगडला आहे. बालकलाकार सचिन, अभिनेता, दिग्दर्शक, पटकथाकार, नृत्यदिग्दर्शक, संकलक, निर्माता, गायक, संगीत दिग्दर्शक, नर्तक, कॅमेरामन, हिंदी चित्रपट लेखक, टीव्ही मालिका आणि रिअ‍ॅलिटी शो निर्माता, परीक्षक, निवेदक, उर्दू शायर असा अनेक मार्गांनी संपन्न झालेला त्यांचा प्रवास यात दिसतो. याहीपुढे जाऊन एक यशस्वी कुटुंबप्रमुख, गाजावाजा न करता नवोदितांच्या मदतीला धावून जाणारे, माणसे जोडणारे आणि नाती मानणारे तसेच निभावणारे सचिन पिळगावकर माणूस म्हणून यात भावतात. उत्तम निरीक्षणशक्ती, दांडगी स्मरणशक्ती, हजरजबाबीपणा, संयमी, दिलदार अशी उद्यमी व्यक्ती या आत्मचरित्रातून आपल्यासमोर साकार होते. पन्नाशीनंतरही विद्यार्थीभावना अंगी बाळगून आजही नवनवे प्रयोग करण्यास सरसावणारा हा कलाकार समजण्यास त्यातून मदत होते, हा या पुस्तकाचा विशेष. पुस्तकाची भाषा विलक्षण संवादी आहे. ही पन्नास वर्षे जशी सचिन यांची होती, तशीच हिंदी-मराठी चित्रपटसृष्टीचीही होती. मात्र, त्यावरील अपेक्षित भाष्य यात आलेले नाही. सचिन यांच्याकडे सांगण्यासारखे खूप काही आहे. त्यातील केवळ हिमनगाचे टोक म्हणावे इतकीच माहिती या चरित्रात आली आहे असे जाणवते. हे चरित्र जसे किश्श्यांमधून तसेच पानोपानी दिलेल्या तब्बल १०८ पूरक छायाचित्रांतूनही उलगडत जाते. ...Read more

वयाच्या पन्नाशीनंतर एका डान्स शोमध्ये नृत्य करण्यासाठी दाखल झालेला कलाकार. समवेत अभिनेत्री पत्नी. आपलं कर्तृत्व त्यांनी याआधी सिद्ध केलेलं. ज्या चॅनेलच्या वतीनं ही स्पर्धा आयोजित केलेली त्यांच्याकडून झालेला दुजाभाव, चॅनेलच्या वरिष्ठ मंडळीचं त्रासदायकवर्तन आणि काही हितसंबंधी मंडळींनी (एके काळचा मित्र आणि त्याची मुलगी) केलेलं खालच्या पातळीवरचं कारस्थान. कोरिओग्राफर नवीन. सगळं काही प्रतिकूल. पण या जोडप्यानं अक्षरश: कमाल केली आणि पन्नास लाखांचं पहिलं बक्षीस मिळवलं आणि देशभरात हंगामा केला. एखाद्या चित्रपटात शोभावी अशीच ही कहाणी. प्रत्यक्ष आयुष्यात ही घडली अर्थातच प्रसिद्ध अभिनेता सचिन पिळगावकर यांच्या बाबतीत. सचिनच्या या साऱ्या थरारक आणि कसोटी पाहायला लावणाऱ्या प्रकरणाबद्दल आणि त्या स्पर्धेतील राजकारणाबद्दल त्याच्या ‘हाच माझा मार्ग...’ या आत्मकथनातून संपूर्ण माहिती मिळते. मराठीत अभिनेते आणि अभिनेत्रींची आत्मकथनं बरीच आहेत. त्यातील हंसा वाडकर यांचं आत्मकथन गाजलं होतं. तसेच सूर्यकांत आणि चंद्रकांत या अभिनेत्या बंधूंचे, तसेच श्रीराम लागू यांचं आत्मकथन गाजलं होतं. दादा कोंडके यांच्या आत्मचरित्रानं तर खूपच लोकप्रियता मिळवली होती. दुर्गा खोटे, उषा किरण, सीमा देव, जयश्री गडकर आणि अन्य काही अभिनेत्रींची आत्मकथनं गाजली. दिग्दर्शक, निर्माते, संगीतकार आणि कॅमेरामन या मंडळींनीही आपले अनुभव लिहिले. रुपेरी पडद्यामागचा अंधार आणि या मंडळींचे तेथील झगमगाटामागचे कष्ट या कथनातून उलगडत गेले. पण अनेक वाचकांना या आत्मकथनातून वेगळं काही वाचायला हवं असतं. फिल्मी मॅगेझीनमधून छापून आलेल्या गॉसिपची त्यांना ओढ असते आणि त्यासारखीच चटपटीत आणि खमंग माहिती मिळेल अशी अपेक्षा ते बाळगत असतात. याबाबतीत मात्र आतापर्यंतच्या आत्मकथनांनी अशा वाचकांची निराशा (?) केली आहे. मराठीतील ही आत्मचरित्रं गंभीरता आणि आशयाशी आपलं नातं टिकवून होती. अभिनेता म्हणून ५० वर्ष पूर्ण केलेल्या सचिन यांचं आत्मकथनही कोणत्या गॉसिपला थारा न देता मोलाची माहिती देतं. आत्मकथनाच्या शेवटी सचिन यांनी आपल्या कारकिर्दीतील चित्रपट आणि मालिका, तसेच आपल्या अन्य कामासंबंधी सविस्तर यादी दिली आहे. ती महत्वाची तर आहेच; पण ज्यांना सचिनची कारकीर्द अभ्यासायची आहे त्यांच्यासाठी तर ती मौल्यवान आहे. ‘हा माझा मार्ग एकला’ हा सचिनचा पहिला चित्रपट मानला जातो. पण त्याआधी त्याची भूमिका असलेला ‘बायको माहेरी जाते’ हा चित्रपट प्रदर्शित झालेला होता. अर्थात अशा अनेक गोष्टी या आत्मकथनामुळं प्रथमच माहिती होतील. आपल्या पन्नास वर्षांच्या कारकिर्दीत सचिननं हिंदी आणि मराठी चित्रपटसृष्टीतील दिग्गज मंडळींबरोबर काम केलं आहे. सचिन उर्दू भाषा आणि उच्चार शिकला थेट मीनाकुमारी यांच्यासारख्या ज्येष्ठ अभिनेत्रीकडून. अक्षरश: एखाद्या मुलाची शिकवणी घ्यावी तशी मीना कुमारी यांनी सचिनची शिकवणी घेतली. या शिकवणीच्या काळात सुरवातीला कंटाळा करणाऱ्या सचिननं नंतर ही भाषा आणि उच्चार इतक्या चांगल्या पद्धतीनं आत्मसात केले, की मजरुह सुलतानपुरी आणि कादरखान यांच्यासारख्या मंडळींचा स्नेह त्यानं त्या जोरावर मिळवला आणि जावेद अख्तर यांच्याकडून प्रशंसाही मिळवली. सचिनला बक्षीस म्हणून एक नज्म लिहून देणारे सुलतानपुरी आणि प्रेरणा या शब्दाला योग्य उर्दू शब्द सुचवल्याबद्दल कादरखान यांनी त्याची स्तुती करणं आणि आदल्या दिवशीच्या प्रसंगाबद्दल खुलेपणानं सॉरी म्हणणं हे सारंच मुळातून वाचण्यासारखं आहे. हिंदी चित्रपटसृष्टीतील देव आनंद आणि विजय आनंद यांच्यासारख्या दिग्दर्शकांकडून सचिनला खूप काही शिकायला मिळालं; तर ‘बैराग’ च्या निमित्तानं दिलीपकुमार यांच्या मार्गदर्शनाचा लाभ मिळाला. गॉगल का घालायचा नाही, हे मोजक्या शब्दात त्यांनी त्याला सांगितलं. असे एक ना दोन अनेक किस्से या पुस्तकात सचिन यांनी कथन केलेत. वैयक्तिक आयुष्य आणि चित्रपट क्षेत्रातील आपल्या वाटचालीबद्दल लिहिताना सारिका बरोबरच्या प्रेम प्रकरणाची माहिती अत्यंत संयमानं आणि तिचा आदर राखून दिली आहे. सारिकाच्या वडिलांची आणि तिची भेट घालून देण्यासाठी त्यांनी केलेले प्रयत्न कुणालाही आवडून जावेत असे आहेत. संजीवकुमार यांच्याबरोबरचा त्याचा स्नेह इतका घट्ट होता आणि त्यांनी त्याला कसं मार्गदर्शन केलं ते कळतं. पण ‘त्रिशूल’ मधील ते आणि सचिन यांच्यावर चित्रित झालेला एक खूप उत्तम प्रसंग कसा कापला गेला हे जितक्या सहजतेनं सचिन सांगतो त्याच सहजतेनं त्यानं गळ घालूनही संजीवकुमार यांनी त्याच्यासाठी वृद्धाची भूमिका करायला नकार दिला आणि त्यानंतर शत्रुघ्न सिन्हा यांच्या वडिलांची भूमिका कशी स्वीकारली तेही सांगतो. संजीवकुमार यांचा कुठेही अपमान होणार नाही या पद्धतीनं त्यानं हे सगळं सांगितलं आहे. अमिताभ बच्चन यांच्याबरोबर त्यानं दोन-तीन चित्रपटात काम केलं. त्या वेळचा किस्सा अमिताभ यांच्या मोठेपणाची आणि सचिनच्या धाडसाची साक्ष देणारा आहे. अमिताभ यांच्याबरोबरच्या संबंधात एका मालिकेतील एका एपिसोडनं कसा गैरसमज झाला आणि तो त्यानं स्वत: जाऊन कसा दूर केला ते कळतं; त्याचबरोबर चूक नसताना कसा मनस्ताप होतो तेही वाचकाला कळतं. हिंदी चित्रपटसृष्टीत छोट्या छोट्या गोष्टींनी कसे गैरसमज होऊ शकतात याचा प्रत्यय या आणखी एका प्रसंगावरून येतो. एका नियतकालिकाला दिलेल्या मुलाखतीत संजीवकुमार यांच्याबद्दल सचिन यानी एक वक्तव्य केलं होतं. त्याबद्दल संजीवकुमार यांचे काहींनी कान भरले होते. पण सचिन यांनी त्यांची स्वत: भेट घेऊन या संदर्भात खुलासा केला आणि मग संजीवकुमार यांचा राग कसा निवळला ते कळतं. सचिन यांच्या आयुष्यातील महत्वाचा चित्रपट ‘अष्टविनायक’ बद्दलची माहिती वाचताना योगायोगाची गंमत वाटते. या चित्रपटात सचिनची भूमिका नास्तिक माणसाची आणि नायिका वंदना पंडित यांची भूमिका आस्तिक अशी होती. प्रत्यक्ष जीवनात बरोबर उलटं होतं. वंदना अगदी नास्तिक आणि सचिन आस्तिक आहेत. आपल्या आयुष्यात वडिलांच्या आणि मित्र अविनाश ठाकूर याच्या निधनाचा आघात झाल्यावर सचिन यांची झालेली अवस्था वाचकाला अस्वस्थ करते. अभिजित पेंढारकर यांनी हे शब्दांकन समजून केलं आहे. संपूर्ण पुस्तकातून सचिन यांनी दिग्गज मंडळींकडून विविध बाबतींतील शिक्षण कसं घेतलं ते कळतं. आयुष्यभर विद्यार्थी राहून चित्रपटसृष्टीतील सर्व विभागातील कामं शिकून घेणाऱ्या सचिन यांचा मार्ग यशाचा का झाला ते कळतं. ...Read more

‘हा माझा मार्ग एकला’ या चित्रपटाद्वारे वयाच्या अवघ्या पाचव्या वर्षी चंदेरी दुनियेतील झालेला प्रवेश...याच चित्रपटासाठी मिळालेला राष्ट्रीय पुरस्कार व त्यानंतर मराठी-हिंदी चित्रपटसृष्टीमध्ये झालेली यशस्वी वाटचाल आठवणींच्या रुपाने समोर आली अन् अभिनेते सचन पिळगांवकर यांचा चंदेरी दुनियेतील प्रवास रसिकांसमोर उलगडत गेला... चित्रपट सृष्टीतील सचिन पिळगांवकर यांची वाटचाल मांडणाऱ्या ‘हा माझा मार्ग’ हे आत्मनिवेदनरूपी पुस्तक मेहता पब्लिशिंग हाउसने प्रकाशित केले. या निमित्ताने सचिन यांची मुलाखतकार सुधीर गाडगीळ यांनी मुलाखत घेतली. त्यात सचिन यांच्याशी झालेल्या गप्पांमधून त्यांचा चंदेरी दुनियेतील प्रवास उलगडला. जोडीला त्यांच्या चित्रपटातील गाणी व शेरोशायरीनेही रंगत आणली. प्रकाशक सुनील मेहता या वेळी उपस्थित होते. अभिनयासाठी पंडित नेहरूंनी केलेले कौतुक, ‘शोले’ चित्रपटात अमिताभ बच्चन यांच्यासोबत काम करताना आलेला अनुभवही त्यांनी सांगितला. ‘हा माझा मार्ग एकला’ या चित्रपटासाठी राजा परांजपे यांनी माझी निवड केली, तेव्हा चित्रपटसृष्टीत काम करण्याचे ठरविले नव्हते, असे सांगून सचिन म्हणाले, की पंडित नेहरूंच्या हस्ते राष्ट्रीय पुरस्कार मिळाल्यानंतर माझ्या आईने चित्रपटसृष्टीत काम करण्याचा माझा मार्ग ठरविला. त्यानंतर मोठमोठ्या लोकांच्या सहवासात शिकत गेलो. प्रत्येक नातं व कामामध्ये स्वत:ला झोकून दिले, तरच प्रेम व आदर मिळतो. त्यामुळे मी पन्नास वर्षे टिकून आहे. आजही मी चित्रपट या कलेचा विद्यार्थीच आहे. काळानुसार बदलत गेलो, त्यामुळेच टिकलो. पैशापेक्षा माणसे कमावली पाहिजेत. ‘मनसे’ शी राजकीयदृष्टया संबंध नाही. महाराष्ट्र नवनिर्माण सेनेच्या चित्रपट सेनेच्या प्राथमिक सदस्यत्वाबद्दल सचिन म्हणाले, की चित्रपटसृष्टीच्या भल्यासाठी एक जेष्ठ कलाकार म्हणून जी संस्था मार्गदर्शन मागते त्यांना मी मार्गदर्शन करतो. त्यानुसार मी शिवसेना चित्रपट सेना, चित्रपट महामंडळ व इम्पाचाही सदस्य आहे. त्यानुसारच मनसेच्या चित्रपट सेनेचे प्राथमिक सदस्यत्व घेतले. या पक्षाशी माझा राजकीयदृष्टया काही संबंध नाही. ...Read more