साहित्य अकादमी विजेते मराठीतील आघाडीचे लेखक राजन गवस यांनी लिहलेल्या आणि प्रतिष्ठित दिवाळी अंकात प्रसिद्ध झालेल्या ग्रामीण कथांचा " आपण माणसात जमा नाही..."हा संग्रह नुकताच वाचून काढला..संग्रहात एकूण तेरा कथा आहेत. खेड्यापाड्यात शिक्षण आलं...कमालीच्य गरीबीवर मात करून मुलं शिकायला लागली.त्यांच्या शिक्षणासाठी नात्यागोत्यातल्या माणसानी खूप हाल सोसले.प्रसंगी पडेल तो त्याग केला.हा त्याग करणार्यांमध्ये आई बाबा बहिण भाऊ आजी आजोबा चुलता काकू मावशी काका मामा मामी आत्या अशा गावगाडा संस्कृतीच्या आपल्या लोकांनी शिकवण्यासाठी आपलं योददान दिलं.. नव्याने शिक्षित झालेल्या या पिढिकडून मागच्यांच्या काही अपेक्षा होत्या पण नोकरीमुळे शहराचं वारं लागलेल्या या पांढरपेशानी त्यांच्या अपेक्षांना छेद दिला या मध्यवर्ती सुत्राला धरून या कथा लिहिल्या गेल्या आहेत..राजन गवस यांच्या कथांमधून बदलत निघालेला नवा गाव..गावातलं सडकं राजकारण..जातकारण...नातेसंबंधातले ताणतनाव..बदलणारे समूहमानस यांचे मर्मग्राही चित्रण आले आहे..मराठी कथा साहित्यात स्वताचे वेगळेपण सिद्ध करणारा हा संग्रह आपण नक्की वाचायला हवा... ...Read more

राजन गवस यांची कथा ऐंशीनंतरच्या कथापरंपरेतील एक महत्त्वाची कथा. त्यांच्या कथेतून संपूर्ण गावाचे भान प्रकट होते. गावाचा म्हणून एक संवेदनस्वभाव असतो, तो या जीवनदृष्टीतून साकारला आहे. बदलत्या गावगड्याचे चित्र या कथेत पाहायला मिळते. कृषिसंस्कृतीतील विविधतऱ्हेचे संबंध, समूहमानस, नवे सत्तासंबंध, जातीयतेची उतरंड याबद्दलचा जीवनार्थ ही कथा व्यक्त करते. नव्या कृषिसंस्कृतीकडे पाहण्याची एक नवी मर्मदृष्टी ही कथा देते. ...Read more

मेहता पब्लिशिंग हाऊस प्रकाशित सुप्रसिद्ध लेखक राजन गवस लिखित ‘आपण माणसात जमा नाही’ हा निवडक कथांचा संग्रह निखळ, समृद्ध जीवनाभूतीचा वाचकांना प्रत्यय देणारा ठरला नसून लेखकाची जीवनाकडे पाहण्याची सकस अन् समृद्ध दृष्टीची अनुभूती देणारा ठरला आहे. संस्कृतीप्रतिष्ठान, वि. स. खांडेकर, ग. ल. ठोकळ आणि ह. ना. आपटे अशा विविध पुरस्कारांनी सन्मानित लेखक राजन गवस यांचा हा कथासंग्रह विविध वैशिष्ट्यांनी नटलेला असून कथात्मक वाङ्मयाच्या प्रदीर्घ परंपरेची अनुभूती देणाराही ठरला आहे. ग्रामीण संस्कृतीचे दर्शन घडवणाऱ्या एकूण १३ कथांचा हा संग्रह ग्रामीण जीवनाची अनुभतूी तर देतोच याशिवाय कथांमधील पात्रांच्या स्वभावाच्या बारकाव्यासह प्रचिती देण्यातही यशस्वी ठरला आहे. ‘बहुलकरांच्या मुलाची गोष्ट’ या कथेत बहुलकरांचे कडक, करारी, शिस्तप्रिय व्यक्तिमत्त्व असूनही हृदयाच्या कोपऱ्यात मुलाविषयी ममता दडलेली तसेच ठराव, वळसंग्या काका, तुटल्या प्रदेशाचा प्रवास सारख्या या कथा संग्रहातल्या सर्वच कथा अस्सल ग्रामीण भाषेचा साज घेऊन प्रस्तुत झाल्या आहेत. प्रत्येक कथेचा गाभा वेगवेगळ्या सूत्राने गुंफलेला असला तरी प्रत्येक कथा आगळावेगळा आशय घेऊन या कथासंग्रहात पेश झालेल्या आहेत. सन्नाटा आणि लेखकराव या कथा आणि तिप्या, मी आणि सैराय श्वापद ही कथा शीर्षकाच्या वेगळ्याच वलयाने लेखकाने सादर केल्या आहेत. प्रत्येक कथेत प्रत्येक गावांचे संवेदनशीलतेसह वर्णन झाले आहे. तसेच तीन दशकातील महाराष्ट्रातल्या गावगाड्याचे बदलते रूप प्रस्तुत झालेले आहेत. त्याचप्रमाणे आधुनिक काळातल्या शहरी जीवनाचे संक्रमण ग्रामीण लोकमानसावर हळूहळू कसे आक्रमण करीत आहे. यामुळे ग्रामीण जीवनातले साधेसुधे रूप कसे बदलत चालले आहे. म्हणूनच या कथासंग्रहातील प्रत्येक कथा आगळावेगळा जीवनार्थ सांगणारी ठरली आहे. ...Read more

राजन गवस यांची कथा ऐंशीनंतरच्या कथापरंपरेथील एक महत्वाची कथा आहे. त्यांच्या कथेतून आधुनिक काळातील स्त्रीविषयक विशिष्ट मूल्यदृष्टियुक्त जाणिवा, बदलता गावगाडा यासंबंधीची आशयसूत्रे प्रभावीरित्या आविष्कृत झाली आहेत. समकालीन कथेतील त्यांचे वेगळेपण म्हणजे ्यांच्या कथेतून संपूर्ण गावाचे भान प्रकट होते. गावाचा म्हणून एक संवेदनस्वभाव असतो, तो या जीवनसृष्टीतून साकारला आहे. बदलत्या गावगाड्याचे चित्र या कथेत पाहायला मिळते. कृषिसंस्कृतीतील विविध तऱ्हेचे संबंध, समूहमानस, नवे सत्तासंबंध, जातीयतेची उतरंड याबद्दचा जीवनार्थ ही कथा व्यक्त करते. गेल्या तीनेक दशकभरातील महाराष्ट्रातील गावगाड्याचा बदलता आवकाश ही कथा चित्रित करते. आधुनिक काळातील शहरकेंद्रित मूल्यदृष्टीचे लोण हळूहळू ग्रामीण जीवनात कसे पसरते आहे व त्यामुळे या लोकमानसामध्ये घडलेल्या पालटाचे, स्थित्यंतराचे, त्यातील ताणाचे चित्रण ही कथा करते. या गोष्टींमुळे कृषिसंस्कृतीतील एकसंध सहजीवी जीवनदृष्टीला तडे बसत आहेत व स्वार्थार्थ, व्यवहारी, उपयोगितावादी जीवनदृष्टीची रुजवात होते आहे, याची सूचना ही कथा करते. या कथेत शहरी आक्रमणाचा ताण सतत केंद्रवर्ती राहिलेला आहे. नव्या कृषिसंस्कृतीकडे पाहण्याची एक नवी मर्मदृष्टी ही कथा देते. म्हणूनच राजन गवस यांची कथा वैशिष्ट्यपूर्ण ठरते. तिच्यात जीवनार्थच्या अनेक शक्यता सामावल्या आहेत. ...Read more