* Front & back cover images are for illustration purposes only and the price of book is sold separately.
  • Original Book Title: VAYU PRADUSHAN
  • Availability : Available
  • ISBN : 9788177664263
  • Edition : 2
  • Publishing Year : 2004
  • Weight : 0.00 gms
  • Pages : 188
  • Language : MARATHI
  • Category : SCIENCE
Quantity
Buying Options:
  • Print Books:
WHO IS THE CREATOR OF AIR POLLUTION? WHO ELSE, BUT THE HUMANS! MAN HAS THE INTENSE URGE TO RULE OVER EVERYBODY AND EVERYTHING. THIS DESIRE MAKES HIM SO BLIND THAT HE WISHES TO RULE OVER THE EARTH AND THE NATURE. NOT ONLY THIS, HE INTERFERES AT ALL LEVEL IS WITH THE NATURAL HAPPENINGS AND EVENTS. THE TERRIBLE POPULATION GROWTH, THE INDUSTRIALIZATION, THE WANTON FALLING OF THE TREES, AUTOMATIC VEHICLES PUMPING OUT POISONOUS GASES ALL THE TIME, THESE ALL THINGS ARE EQUALLY RESPONSIBLE FOR THE POLLUTION ALL OVER. WE ARE NOT ABLE TO REALIZE THAT THIS POLLUTION IS ENGULFING THE EARTH INTO ITS JAWS AND ONE FINE DAY IT WILL NOT HESITATE TO POISON US ALL, LIVING OUT NOBODY, KILLING EACH AND EVERY LIVING SOUL, MAKING THE EARTH LIFELESS. EACH YEAR, WE COME ACROSS ACCIDENTS WHERE THE AIR POLLUTION HAS CAUSED MORE DEATHS. THE INCIDENT OF BHOPAL GAS ACCIDENT IS STILL FRESH IN EVERYONE`S MIND. CAN WE NOT DO SOMETHING ABOUT THIS? CAN WE NOT OVERCOME THIS PROBLEM? YES, WE CAN! BUT WHAT WE NEED FOR IT IS IMMENSE WILL POWER, AWARENESS ABOUT THE ENVIRONMENT, EDUCATION ABOUT IT, AND PARTICIPATION OF THE EDUCATIONAL, SOCIAL AND SCIENCE INSTITUTIONS; AND LAST BUT NOT THE LEAST IS THE STRICT FOLLOW UP OF THE RULES AND REGULATIONS.
वायू प्रदूषणाचा भस्मासूर निर्माण केला आहे मानवानेच! निसर्गावर स्वामित्व गाजविण्याच्या राक्षसी महत्त्वाकांक्षेमुळे आणि निसर्गातील अमर्याद आणि विनाशकारी ढवळाढवळीमुळे! जगभर वेगाने वाढणारे औद्योगिकरण, लोकसंख्येमुळे फुगत चाललेली शहरे, अमानुषपणे होत चाललेली जंगलांची कत्तल, विषारी वायू आणि धूर ओकणारी असंख्य स्वयंचलित वाहने, यामुळे वायू प्रदूषणाचा अजगर सजीवांनाच नव्हे तर आपल्या वसुंधरेलाच विळखा घालीत आहे. प्रदूषणाचा हा भस्मासूर एक दिवस सा-या सजीवांनाच संपवून टाकील. मग उरेल आपली पृथ्वी एखाद्या ओसाड आणि निर्जन ग्रहासारखी! वायू प्रदूषणाने जगभरातील हजारो निष्पाप लोकांचे प्राण घेतले आहेत. भोपाळ वायुकांडाची साक्ष इतिहास सतत देत राहील. वायू प्रदूषणाच्या भस्मासूराला गाडून टाकता येणार नाही का? थ्यासाठी हवी प्रबळ इच्छाशक्ती, पर्यावरणाबद्दल लोकजागृती, पर्यावरण शिक्षण, सामाजिक, शैक्षणिक, वैज्ञानिक संस्थांचा सहभाग आणि कायद्याची कडक अंमलबजावणी.
Video not available
No Records Found
No Records Found
Keywords
"#MARATHIBOOKS#ONLINEMARATHIBOOKS#TRANSLATEDMARATHIBOOKS#TBC#TRANSLATEDBOOKS@50% #VAYUPRADUSHAN #VAYUPRADUSHAN #वायुप्रदूषण #SCIENCE #MARATHI #DR.KISHOR/DR.NALINIPAWAR #डॉ.किशोर/डॉ.नलिनीपवार "
Customer Reviews
  • Rating StarDAINIK TARUN BHARAT 23-05-2004

    वायू प्रदूषणाचा भस्मासूर निर्माण केला आहे मानवानेच! निसर्गावर स्वामित्व गाजविण्याचा राक्षसी महत्त्वाकांक्षेमुळे आणि निसर्गातील अमर्याद आणि विनाशकारी ढवळाढवळीमुळे! जगभर वेगाने वाढणारे औद्योगिकरण, लोकसंख्यमुळे फुगत चाललेली शहरे, अमानुषपणे होत चाललेली जगलांची कत्तल, विषारी वायू आणि धूर ओकणारी असंख्य स्वयंचलित वाहने, यामुळे वायू प्रदूषणाचा अजगर सजीवांनाच नव्हे तर आपल्या वसुंधरेलाच विळखा घालीत आहे. प्रदूषणाचा हा भस्मासुर एक दिवस साऱ्या सजीवांनाच संपवून टाकील. मग उरेल आपली पृथ्वी एखाद्या ओसाड आणि निर्जन ग्रहासारखी! वायू प्रदूषणाने जगभरातील हजारो निष्पाप लोकांचे प्राण घेतले आहेत. भोपाळ वायुकांडाची साक्ष इतिहास सतत देत राहील. वायू प्रदूषणाच्या भस्मासुराला गाडून टाकला येणार नाही का? त्यासाठी हवी प्रबळ इच्छाशक्ती, पर्यावरणाबद्दल लोकजागृती, पर्यावरण शिक्षणख् सामाजिक, शैक्षणिक, वैज्ञानिक संस्थांचा सहभाग आणि कायद्याची कडक अंमलबजावणी. ...Read more

  • Rating StarDAINIK SAKAL 25-07-2004

    वायुप्रदूषणाची समस्या... जगाला भेडसावणाऱ्या समस्यांचा विचार केला तर वायुप्रदूषणाचा क्रमांक फार वरचा लागेल. सध्या ‘औद्योगीकरण म्हणजे देशाची प्रगती’ हे समीकरण रूढ झाल्यामुळे त्याच्या अनेक अपरिहार्य परिणामांना आपल्याला सामोरे जावे लागते आहे. अशा परिणामंची प्रत्यक्ष झळ बसत नाही, तोपर्यंत आपण जागे होत नाही. वस्तुत: आपण स्वत: सिगारेट ओढत नसलो, तरी त्या धुरानेही आपल्याला जसा त्रास होत असतो, तसा कळत-नकळत होणारा वायुप्रदूषणाचा त्रास मानवी आरोग्याची हानी करतो आहे. नेमकी हीच जाणीव ‘वायुप्रदूषण’ या पुस्तकातून डॉ. किशोर पवार व सौ. नलिनी पवार यांनी आपल्याला करून देण्याचा प्रयत्न केला आहे. वायुप्रदूषण ही जागतिक समस्या असल्यामुळे पर्यावरण तज्ज्ञांना वाटणारी जगबुडीची भीती निराधार म्हणता येणार नाही. या भूतलावर वनस्पती, प्राणी व मानव अशा घटकांमधील संतुलन बिघडले की, पर्यावरणाचा प्रश्न निर्माण होऊन सजीवांना धोका पोहोचतो. यालाच प्रदूषण म्हणतात. या प्रदूषणाची कारणे प्रामुख्याने मानवनिर्मित व क्वचित नैसर्गिक असतात. अमर्याद औद्योगीकरण, वाढती लोकसंख्या, निसर्गदत्त जंगलाचा विनाश स्वयंचलित वाहनांची गर्दी, रासायनिक खते व कीटकनाशकांचा वापर यामुळे पाणी, हवा आणि जमीन तिन्हींचे प्रदूषण होते. वायुप्रदूषणाची नैसर्गिक कारणे म्हणजे वनस्पतीचे परागकण विषाणू, जिवाणू व बुरशीचे बीजाणू आणि ज्वालामुखीचा उद्रेक अशी आहेत. वायुप्रदूषणाची अशी अनेक कारणे असली आणि या प्रदूषणाच्या व्याख्या जरी अनेकांनी केलेल्या असल्या तरी त्यापेक्षा त्याचे भयावह परिणाम जास्त महत्त्वाचे आहेत. कारण ते समस्या मानवजातीला भोगावे लागतात. जगात अनेक ठिकाणी वायुप्रदूषणामुळे घडलेल्या दुर्घटनांची जंत्री फार मोठी आहे. अगदी अलीकडच्या काळात म्हणजे ३ डिसेंबर १९८४ ला भोपाळ वायुकांडात जवळपास विकलांग, अपंग झाले. विकृत बालते जन्माला आली. संबंधितांना जरी नुकसानभरपाई मिळाली तरी त्यामुळे लाखमोलाचा जीव कधी परत येत नाही. जगातली आधुनिक काळातली अशा प्रकारची पहिली दुर्घटना बेल्जियममध्ये डिसेंबर १९३० मध्ये घडली. त्यानंतर अमेरिका, लंडन, मेक्सिको, जपान आदी देशांमध्येही अशा दुर्घटना वेळोवेळी घडल्या. तरीही माणसाला पुरते शहाणपण आल्याचे दिसत नाही, असे खेदाने म्हणावेसे वाटते. त्यामुळेच लेखकाने वायुप्रदूषणाच्या उगमापासून त्याच्या नियंत्रणापर्यंतची साद्यंत माहिती दिलेली आहे. स्वयंचलित वाहने, कीटकनाशके, विविध धातू, रासायनिक खते, किरणोत्सर्गी पदार्थ, औष्णिक विद्युत केंद्रे, पर्जन्य, प्रकाश, रासायनिक धुरके आदी गोष्टींपासून प्रदूषण कसे फैलावते व त्याचे कोणकोणते दुष्परिणाम होतात ते सविस्तर स्पष्ट केले आहे. मानवाच्या बाबतीत डोकेदुखी, थकवा, नैराश्य, कर्करोग, दमा, अंधत्व, त्वचारोग, श्वसनाचे विकार, जन्मजात विकृती, मूत्रपिंड तसेच मेंदूचे विकार, विषबाधा असे अनेक दुष्परिणाम संभवतात. वनस्पती तर बोलूही शकत नाहीत आणि पळूनही जाऊ शकत नाहीत. पण त्यांची वाढ खुंटणे, पाने, पाकळ्या गळणे अशा प्रकारचे परिणाम त्यांच्यावर होतात. निर्जीव गोष्टीही यातून सुटत नाहीत. इमारतींचा रंग, फर्निचर, कपडे, गालिचे, विविध शिल्पे यावरही त्याचा परिणाम होतो. त्यामुळे ताजमहाल, चारमिनार, काही सुप्रसिद्ध मंदिरे अशा ऐतिहासिक स्मारकांवरही वायुप्रदूषणाचा प्रतिकूल परिणाम होतो. आर्थिक नुकसानही प्रचंड प्रमाणात होते. फक्त न्यू यॉर्क शहरात १९५५ मध्ये केलेल्या सर्वेक्षणात दरवर्षी ६० लाख डॉलरचे नुकसान झाल्याचे आढळते. पश्चिम बंगालमध्ये धुरामुळे गंजणाऱ्या वस्तूंचे नुकसान पाच कोटी रुपये इतके झाले. एकूण या सजीव आणि निर्जीव सृष्टीचे सर्व प्रकारचे होणारे नुकसान टाळण्यासाठी काही ठोस उपाय आवश्यक आहेत. या उपायांची चर्चाही लेखकाने केलेली आहे. सरकारने प्रतिबंधक कायदेही केलेले आहेत. प्रगत देशात त्याची कडक अंमलबजावणी केली जाते, पण मागासलेल्या किंवा विकसनशील देशात मात्र त्याबाबत आजही अनास्था दिसते. कायद्यातूनही पळवाटा काढल्या जातात. काही स्वयंसेवी संस्था पर्यावरणाबाबत जागृती निर्माण करण्याचे काम आजही करतात. पण दुर्दैवाने आपल्या देशात गंभीर प्रश्नांना दुय्यम स्थान दिले जाते. या परिस्थितीत आमूलाग्र बदल होऊन एकूण समाजात पर्यावरणविषयक जाणीव निर्माण झाली, तर लेखकाचे श्रम सार्थकी लागले, असे म्हणता येईल. ...Read more

  • Rating StarDAINIK TARUN BHARAT 06-06-2004

    जगभर वेगाने वाढणारे औद्योगिकीकरण, लोकसंख्येमुळे फुगत चाललेली शहरे, आमनुषपणे होत चाललेली जंगलाची कत्तल, विषारी वायू, आणि धूर ओकणारी असंख्य स्वयंचलित वाहने, यामुळे वायू प्रदूषणाचा अजगर सजीवांनाच नव्हे तर आपल्या वसुंधरेलाच विळखा घालीत आहे. प्रदूषणाचा हाभस्मासूर एक दिवस साऱ्या सजीवांनाच संपवून टाकेल. मग उरेल ती फक्त पृथ्वी एखाद्या ओसाड आणि निर्जन ग्रहासारखी. प्रस्तुत पुस्तकात पृथ्वीचा हा ऱ्हास थांबवता यावा यासाठी पर्यावरण लोकजागृती, पर्यावरण शिक्षण आणि कायद्याची कडक अंमलबजावणी याविषयी चर्चा आढळते. ...Read more

  • Rating StarDAINIK SAKAL 26-09-2004

    वायू प्रदूषणाची जाणीव... झपाट्याने होणारे शहरीकरण व वाढती कारखानदारी यांचा एकत्र परिणाम म्हणजे प्रदूषण. विशेषत: शहरी भागामध्ये नागरिकांच्या आरोग्यावर दूरगामी विपरीत परिणाम घडवून आणण्याची क्षमता असणारे वायू प्रदुषण’ ही एक जागतिक गंभीर समस्या आहे. वाय प्रदूषणाची व्याप्ती फार मोठी आहे व याविषयी शास्त्रीय माहिती एकत्र मिळवणे ही जिज्ञासू नागरिकांची मोठी गरज आहे. ‘वायू प्रदूषण’ या पुस्तकाच्या रूपाने याविषयीची सर्वंकष व शास्त्रीय माहिती एकत्रित परंतु सुलभ रीतीने मांडून डॉ. पवार यांनी ही गरज पूर्ण केली आहे. वायू प्रदूषणाचे प्रकार कोणते, त्यांची कारणे काय, त्यांचे आरोग्यावर कोणते विपरीत परिणाम होतात याची शास्त्रीय माहिती लेखकांनी दिलेली आहे. वाहनांचे प्रदूषण, कीटकनाशके, धातू, किरणोत्सर्ग, औष्णिक विद्युत केंद्रे, कारखाने अशा विविध स्रोतामुळे होणाऱ्या वायू प्रदूषणाचा गोषवारा घेणारी सोळा प्रकरणे म्हणजे याविषयीच्या उत्तम माहितीचा संकलित खजिनाच आहे. याबरोबरच वायू प्रदूषणामुळे होणारे आम्ल पर्जन्य, हरितगृह परिणाम, ओझोन थराचे विरळीकरण व एकूण पर्यावरणावर होणारे विपरीत परिणाम यांची उत्तम चर्चा या पुस्तकात आढळते. या माहितीबरोबरच वायू प्रदूषणामुळे ऐतिहासिक स्मारकांवर होणारे परिणाम, आर्थिक नुकसान, सजिवांच्या आरोग्यावरील दुष्परिणाम यांचीही माहिती येथे दिली आहे. वायू प्रदूषण प्रतिबंधक कायदे व वायू प्रदूषण नियंत्रण करण्याची उपकरणे व उपाययोजना यांची चर्चाही लेखकाने केलेली असल्यामुळे ‘वायू प्रदूषण’ हे एक परिपूर्ण पुस्तक बनले आहे. उत्तम छपाई व विषय सुलभ करण्यास व रंजक करण्यास विविध छायाचित्रे, आकृत्या व तक्ते यांचा मोठा सहभाग आहे. लेखकाने संदर्भसूची दिली असती तर जिज्ञासूंना त्याचा अधिक उपयोग झाला असता. पर्यावरण या विषयाचे वाढते महत्त्व व त्याचा शालेय शिक्षणात केलेला समावेश या पार्श्वभूमीवर ‘वायू प्रदूषण’ या पुस्तकाचे स्वागत केले पाहिजे व लेखकांनी हा महत्त्वाचा विषय उत्तम रीतीने हाताळून पर्यावरण शिक्षण व जनजागृतीच्या प्रयत्नांना चांगला हातभार लावला आहे. प्रत्येक शाळा, महाविद्यालयांमध्ये उपयोगी पडेल व जिज्ञासूंना शास्त्रीय माहिती देणारे ‘वायू प्रदूषण’ हे पुस्तक निश्चितच संग्राह्य आहे. -डॉ. भूषण पटवर्धन ...Read more

  • Read more reviews
Write Your Own Review
  • Default typing language is Marathi. To type in English press Ctrl+G key combination
Submit Review
PLEASE SEND YOUR AUDIO REVIEW ON editorial@mehtapublishinghouse.com

Related Books

People Who Bought This Item Also Bought

Latest Reviews

ANUWADATUN ANUSARJANAKADE
ANUWADATUN ANUSARJANAKADE by LEENA SOHONI Rating Star
कौशिक लेले

पुस्तक – अनुवादातून अनुसर्जनाकडे (Anuwadatun Anusarjanakade) लेखिका – लीना सोहोनी (Leena Sohoni) भाषा – मराठी पाने – २३९ प्रकाशन – मेहता पब्लिशिंग हाऊस. फेब २०२४ छापील किंमत – रु. ३७०/- ISBN – 9789357205337 ह्या परिचयाची माझी वेबसाईट लिंक htps://learnmarathiwithkaushik.com/courses/anuwadatun-anusarjanakade/ मराठी पुस्तकांमध्ये सध्या इतर भाषांतून अनुवादित झालेली पुस्तके सुद्धा मोठ्या संख्येने दिसतात. एखादा सरस अनुवाद वाचताना आपल्या डोक्यात सुद्धा आपल्या आवडीच्या परभाषेतल्या पुस्तकांची यादी तयार होते. ही पुस्तकं सुद्धा मराठीत आली तर काय मजा येईल असं वाटतं. भाषा हा ज्यांचा जिव्हाळ्याचा विषय आहे त्यांची इच्छा एक पुढचं पाऊल टाकेल. आपणही स्वतः असा अनुवाद केला तर ? आपल्यालाही दोन्ही भाषा चांगल्या येत आहेत मग अनुवाद का करू नये ? हे पिल्लू डोक्यात शिरेलच. असा अनुवाद करायचा स्वतः काही प्रयत्न केला की लक्षात येईल की हे किती किचकट काम आहे. चांगला अनुवाद करायचा असेल तर सराव लागेल. अभ्यास लागेल. त्याची काही तंत्र मंत्र शिकून घ्यावी लागतील. एखाद्या चांगल्या जाणकार व्यक्तीचं, अनुभवी व्यक्तीचं मार्गदर्शनही मिळायला हवं. जर तुमच्याही मनात अशा भावना आल्या असतील तर लीना सोहोनी यांचं “अनुवादाकडून अनुसर्जनाकडे” हे पुस्तक तुम्हाला नक्की आवडेल. लीना सोहोनी हे नाव मराठीत अनुवादिका म्हणून प्रसिद्ध आहे. आत्तापर्यंत त्यांनी अनुवाद केलेली पन्नासच्यावर पुस्तके प्रकाशित झाली आहेत. त्यांचा अनुभव व अधिकार वेगळा सांगायला नको. त्यांचे हे पुस्तक "अनुवादातून अनुसर्जनाकडे" पुस्तकाचा पहिला भागात लीना सोनी यांनी आपल्या अनुवादाच्या प्रवासाचं सिंहावलोकन केलं आहे. त्यांनी अनुवादाची सुरुवात कशी केली, त्यात प्रगती कशी झाली हे लिहिलं आहे. अनुवादामुळे प्रसिद्ध लेखक जेफ्री आर्चर, सुधा मूर्ती, किरण बेदी यांच्याशी जुळलेले संबंध आणि त्यांच्या भेटीची वर्णनं आहेत. ह्या प्रवासात “मेहता पब्लिशिंग हाऊस” या प्रकाशन संस्थेचा भरभक्कम पाठिंबा त्यांना मिळाला. सुनील मेहता आणि अनिल मेहता यांच्याबरोबरच्या आठवणी सुद्धा पुस्तकात आहेत. पुढच्या भागात अनुवाद या विषयाची एखाद्या शास्त्रीय शोधनिबंधाप्रमाणे माहिती दिलेली आहे. यात अनुवाद प्रक्रियेकडे अतिशय बारकाईने बघितलं आहे. ढोबळमानाने बघितलं तर, अनुवाद म्हणजे तर एका भाषेतल्या शब्दांच्या ऐवजी दुसऱ्या भाषेतले शब्द वापरणे. पण प्रत्येक वेळी एका शब्दाच्या बदल्यात दुसरा भाषेतला एक शब्द असं होतंच असं नाही. त्यामुळे काही वेळा शब्दाची फोड करून दाखवावी लागते. तर काही वेळा मूळ मोठं वाक्य लहान होऊ शकतं. कदाचित तिथे पूर्णपणे वेगळीच शब्दयोजना वाक्यरचना होऊ शकते. या प्रत्येक प्रकाराला एक विशिष्ट शास्त्रीय नाव (पारिभाषिक संज्ञा) आहे हे आपल्याला पुस्तक वाचून कळतं. जे शब्दांच्या बाबतीत तेच वाक्यांच्या बाबतीत. मूळ भाषेतल्या शब्दांसाठी नवीन शब्द वापरून वाक्य तयार झालं तरी ते वाचकाला सहज वाटलं पाहिजे. नाहीतर आपण लगेच म्हणू, “अनुवाद खूप बोजड झाला आहे; ठोकळेबाज झाला आहे”. हे टाळायचं तर वाक्यरचना सुद्धा सुधारायला पाहिजे. याची उदाहरणे पुस्तकात दिली आहेत आणि त्या अनुषंगाने पारिभाषिक संज्ञा (terminology) काय आहे हे मराठी आणि इंग्रजी दोन्हीत दिलं आहे. शब्द, वाक्य ह्यांना लावलेल्या कसोटीचा विस्तार करून ती कसोटी “संकल्पनां”ना लावायला पाहिजे. एखाद्या भाषेत, एखाद्या समाजात असणाऱ्या संकल्पना, प्रथा-परंपरा मराठी भाषेत नसतील तर अनुवाद करताना ते जसंच्या तसं ठेवायचं का तिथे काही वेगळी संकल्पना वापरायची ? का तळ टीप देऊन स्पष्टीकरण द्यायचं? असे एकाच गोष्टीकडे बघण्याचे वेगवेगळे पर्याय उपलब्ध आहेत. हा मुद्दा आपण सोदाहरण स्पष्ट केला आहे. हा ऊहापोह वाचल्यासार अनुवादासाठी दोन्ही भाषांवर आपली किती चांगली पकड पाहिजे हे वाचकाच्या लक्षात येईल. त्याचबरोबर जे पुस्तक आपण वाचतोय त्याची पार्श्वभूमी, त्यातल्या प्रसंगाची सामाजिक पार्श्वभूमी, आणि लेखकाला काय ध्वनीत करायचे आहे हे सगळं समजणं सुद्धा किती महत्त्वाचं हे लक्षात येईल. म्हणजे अनुवाद प्रक्रिया दिसताना शब्दांची दिसली तरी “शब्दांच्या पलीकडले” अनुवादकाला पकडता आले तरच मूळ कृतीला न्याय मिळेल. हे या पुस्तकाच्या वाचनातून अधोरेखित होतं. पुस्तकाचा प्रकारानुसार अनुवादकासमोर असणारी आव्हाने सुद्धा बदलतात. कथा-कादंबरीचा अनुवाद वेगळा तर कवितेचा अनुवाद वेगळा. कारण कवितेमध्ये भावभावनांना महत्त्व आहे तितकेच महत्त्व शब्द, लय, शब्दचमत्कृती यांनाही आहे. म्हणूनच तर ते पद्य आहे गद्य नाही. लीनाजींनी ह्याचाही परामर्श घेतला आहे. नाटकाचा अनुवाद करताना येणारी आव्हाने अजून वेगळी. परिणामकारक संवाद, नेपथ्य, पात्रांची देहबोली, त्याचा प्रेक्षकांवर होणारा परिणाम या सगळ्याचा विचार करून अनुवाद करावा लागतो. म्हणूनच, अनुवाद म्हणजे प्रत्येक वेळी “शंभर टक्के पुस्तक जसेच्या तसे” असं नसतं. तर काही वेळा ते रूपांतर ठरतं. काही वेळा तो स्वैर अनुवाद ठरतो. तर काही वेळा मूळ कलाकृतीवर आधारित नवीन कलाकृती ठरते. हे सुद्धा कितीतरी उदाहरणे देऊन स्पष्ट केले आहे. हे सगळे मुद्दे एकमेकांशी निगडित आहेत त्यामुळे पुस्तकात बऱ्याच वेळा मुद्द्यांची पुनरावृत्ती झाली आहे असं मला वाटलं. ती पुनरुक्ती टाळून कदाचित थोडी पानं कमी करता आली असती. पण मुद्दा वाचकाच्या मनावर ठसावा, कुठलंही विशिष्ट प्रकरण वाचायला घेतले तरी ते त्या मुद्द्यापुरतं पूर्ण असावं हा त्यामागचा हेतू असेल. पुस्तकात पुढे अनुवादकांना नोकरी, व्यवसायाच्या काय संधी आहेत; कुठल्या संस्था याबद्दलचं शिक्षण देतात; कुठले कोर्सेस उपलब्ध आहेत याबद्दलचा तपशील आहे. अनुवाद करायला सुरुवात करायची असेल तर मजकूरनिवड, प्रकाशकांशी संपर्क, परवानगी ह्याचे मार्गदर्शन आहे. त्यांनतर शाळेत आपण जे प्राथमिक व्याकरण शिकतो; म्हणजे कर्ता, कर्म, क्रियापद, ॲक्टिव-पॅसिव्ह व्हॉइस, वेगवेगळे काळ इत्यादींच्या व्याख्या देऊन सगळ्याची उजळणी केली आहे. ज्याला अनुवाद क्षेत्रात उतरायचे आहे त्याला व्याकरणाचा अजून बराच अभ्यास करावा लागणारच आहे. आणि पुस्तकाचा उद्देश व्याकरण शिकवणं नाही तर अनुवादकासाठी व्याकरण अत्यावश्यक आहे हे ठसवणं आहे. त्यामुळे व्याकरणाचा भाग पुस्तकात नसता तरी चालला असता असं मला वाटलं. पुस्तकातील काही पाने वर दिलेल्या लिंकवर शेअर केली आहेत. म्हणजे तुम्हाला पुस्तकाची, लेखनशैलीची अजून चांगली कल्पना येईल. त्यात पुढील मुद्द्यांबद्दलची पाने आहेत १) अनुवादिका म्हणून येणारे कटुगोड अनुभव. २) प्रसिद्ध लेखक जेफ्री आर्चर ह्यांच्या पुस्तकांचा मराठी अनुवाद लीनाजींनी केला आहे. त्यातून जेफ्री आर्चर ह्यांच्याशी भेटीगाठी झाल्या त्यातला एक प्रसंग. ३) अनुवादाचे वर्गीकरण/प्रकार सांगणाऱ्या प्रकरणातली दोन पाने. अनुवाद प्रक्रियेची किती बारकाईने तांत्रिक चिकित्सा केली आहे हे लक्षात येईल. ४) नाटकाचा अनुवाद करताना येणारी आव्हाने ह्याबद्दलच्या प्रकरणातली दोन पाने. लीना सोहोनींचे आत्मकथन असणारा पुस्तकाचा पहिला भाग सर्व वाचकांना वाचायला आवडेलच. पुस्तकाचा दुसरा भाग तांत्रिक आहे. तो सर्वसामान्य वाचकाला वाचायला आवडेलच असं नाही. पण तो वाचल्यावर अनुवादक म्हणून काम करताना किती कटकटी असतात, काय व्यवधानं सांभाळावी लागतात हे वाचकाच्या लक्षात येईल. त्यातून अनुवादकांकडे व त्यांच्या कामाकडे बघण्याचा दृष्टिकोन अजून कौतुकाचा आणि कृतज्ञतेचा होईल हे निश्चित. ज्यांना अनुवाद करायचा आहे, या क्षेत्रात शिरायचं आहे किंवा तशी उमेदवारी सुरू झाली आहे त्यांना हा भाग मार्गदर्शक ठरेल. जाण वाढवेल हे नक्की. त्यामुळे या पुस्तकाच्या वाचनातून अनुवादाचा किडा काही वाचकांच्या डोक्यात गेला आणि त्यातून नवे अनुवादक मराठीत निर्माण झाले तर ते सोन्याहून पिवळे ! मराठीत कथा,कादंबऱ्या, चरित्र, सामाजिक विषयांची चर्चा ह्या पद्धतीचे लेखन भरपूर होत असतं. पण ह्या पुस्तकाप्रमाणे शास्त्रीय/तांत्रिक चिकित्सा करणारी, गंभीरपणे शिकवणारी पुस्तकं कमी दिसतात. ती प्रकाशित झाली तरी ती क्रमिक पाठ्यपुस्तक किंवा “अभ्यासाचे पुस्तक” या प्रकारात ढकलली जातात आणि दुर्लक्षित होतात. पण या पुस्तकाच्या लेखिका आणि प्रकाशक यांनी हे पुस्तक मुख्यधारेतल्या पुस्तकाप्रमाणे सादर केलं आहे. त्यातून हे पुस्तक जास्त वाचलं जाईल; जास्त लोकांना विचार प्रवृत्त करेल असं मला वाटतं. अशा प्रकारची पुस्तकं मराठीत प्रकाशित होणे हे मराठी भाषेला ज्ञानभाषा करण्यासाठी मोठे योगदान आहे. त्याबद्दल प्रकाशक आणि लेखिका दोघांचेही एक मराठी भाषा प्रेमी म्हणून मी मनापासून आभार मानतो. —————————— मी दिलेली पुस्तक श्रेणी —————————— अनुवाद करणारे असाल किंवा करायची इच्छा असेल तर आवा ( आवर्जून वाचा ) इतरांनी जवा ( जमल्यास वाचा ) ——————————— आवा ( आवर्जून वाचा ) जवा ( जमल्यास वाचा ) वाठीनावाठी ( वाचलं तर ठीक नाही वाचलं तरी ठीक ) नावाठी ( नाही वाचलं तरी ठीक ) ...Read more

OMKARACHI REKH JANA
OMKARACHI REKH JANA by MANJUSHRI GOKHALE Rating Star
सौ. जस्मिन जोगळेकर

आमच्या पुस्तकप्रेमी समुहावरचा एकही दिवसाचा खंड न पडता सलग 1730 वा पुस्तक परिचय पुस्तक प्रेमी समूह,पुस्तक परिचय अभियान: एकही दिवस खंड पडू न देता पुस्तकांचा परिचय हे पुस्तकप्रेमी समूहाचे यश ! पुस्तक सत्र:- ३ सप्ताह क्रमांक:- २४८ पुस्तक क्रमांक: १७३० दिनांक: १०/०३/२०२५ पुस्तकाचे नांव:- ओंकाराची रेख जना लेखक:- मंजुश्री गोखले पहिली आवृत्ती: फेब्रुवारी २०१२ पृष्ठ संख्या : ३०८ मूल्य: रु. ३२० प्रकाशन: मेहता पब्लिशिंग हाऊस परिचयकर्ती: सौ. जस्मिन जोगळेकर एखाद्या गोष्टीसाठी वेळ यावी लागते म्हणतात, तसं काहीसं झालं माझं. खरंतर पुस्तक वाचनाच्या बाबतीत असं व्हायला नको होतं पण झालं. `हे खूप सुंदर पुस्तक आहे, तुम्ही वाचाच` म्हणून एक पुस्तक आमच्या हाती आलं. अर्थात ज्यांनी सांगितलं त्यांनी त्यांच्या संग्रहातलं पुस्तक दिलं होतं. तसं बरेच दिवस होतं आमच्याकडे. नवऱ्याने वाचून खूपच सुंदर आहे, वाच नक्की सांगितलं देखील मला. पण पुस्तक परत द्यायची वेळ आली तरी वाचलं गेलं नाही. तरी ते नाव डोक्यात फिट बसलं होतं. अखेर एक दिवस ते एकच पुस्तक नव्हे तर त्याच लेखिकेची चार पुस्तकं विकतच घेऊन आले आणि मग ती वेळ आली…. त्या पुस्तकाच्या, पुस्तकातील भाषेच्या आणि त्या लेखिकेच्या प्रेमात पडण्याची. पुस्तक होतं…मंजुश्री गोखले यांनी संत जनाबाईंवर लिहिलेलं `ओंकाराची रेख जना`. `विठू माझा लेकुरवाळा`, `धरिला पंढरीचा चोर` अशा अभंग रचनेतून जनाबाई आपल्या ओळखीच्या आहेत. किंवा विठूराया त्यांना हर कामात मदत करत असतो वगैरे माहीत आहे. पण त्यांचं संपूर्ण चरित्र सगळ्यांना माहीत असेलच असं नाही. ते माहीत करून देण्याचं सुरेख काम या कादंबरीने केलं आहे. जनाबाईंच्या जन्मापूर्वीची आणि नंतरचीही त्यांच्या कुटुंबाची परिस्थिती, छोट्या जनाला मागे ठेऊन दुखण्याने तिला सोडून गेलेली तिची आई, त्यानंतरची बिकट वेळ याचं वर्णन वाचताना डोळ्यातलं पाणी थांबत नाही. पुढेही काही प्रसंग असे आहेत…भागाबाईचं वागणं असेल किंवा सुळावर चढवायचा प्रसंग असेल… डोळ्यात पाणी येतच राहतं. पण एवढं होऊनही त्यांची पंढरीरायावरची भक्ती मात्र गाढ होती. जनाईसुध्दा त्याला पाहायला आतुर होती. सोसले चटके l पोटी नाही घास l विठ्ठलाची आस l जनाईला ll भेटीसाठी त्याच्या l गोळा तनमन l धाडे आवतान l विठूराया ll अखेर विठुरायाकडून आमंत्रण आल्यावर बापलेक पंढरीची वाट चालू लागतात. काळया देवाला पाहायला आसुसलेली जना आणि लेकीला कायमचं परक्या घरी सोडून यायचं या विचाराने जडावलेला दमा… नशिबाची रेख l भिवरेच्या काठी l विठूराया ओढी l जनाईची ll दोघांचा प्रवास विठ्ठलाच्या विश्वासावर सुरू होतो. पुढं जनाईला दामाशेटींच्या घरी सोडून देणं, त्या घराने जनाला आपलंच म्हणणं, नामदेवांसोबत तिचं मोठं होणं अशा कितीतरी प्रसंगांनी सुखावून जायला होतं. तेव्हाची सामाजिक परिस्थिती, जनाचं अतिशूद्र असणं आणि त्यातून स्त्री असणं…त्यासाठी तिला झेलावे लागणारे त्रास, संत म्हणून मोठेपण मिळाल्यावरही त्यांच्यावर आलेला चोरीचा आळ… त्रास होतो वाचताना. जनाची आणि विठ्ठलाची पहिली भेट आणि तिथून त्यांच्यात दृढ होत जाणारे नाते…वाचताना शहारून जायला होतं. जना ते संत जनाबाई हा प्रवास, त्यात जनाबाईंनी रचलेले अभंग, ज्ञानदेवादि भावंडांचा सहवास आणि मुख्य म्हणजे नामदेव आणि जनाबाई यांचे नाते… गुरू शिष्य ऐसी l जोडी कौतुकाची l जनी नामयाची l संतांमधे ll याबद्दल पुस्तकात आलेले उल्लेख मन लावून वाचण्यासारखे आहेत. विठ्ठलाच्या चरणी झालेला जनाबाईंच्या जीवनाचा शेवट म्हणजे तर 🙏 वृंदा कोमेजली l स्तब्ध वारा पाणी l ओघळले मणी l मंजिऱ्यांचे ll थरारली वीट l कंप राऊळाला l श्वास ओलावला l क्षणभर ll आज नाही घाई l विठोबाला काही l जनाईच येई l चरणाशी ll शांता शेळके यांनी अनुवाद केलेलं `चौघीजणी` जसं मनात कायमचं घर करुन बसलं आहे, त्या जोडीला आता `ओंकाराची रेख जना` हे ही अत्यंत आवडीचं झालं आहे. यापूर्वी संत साहित्य किंवा संतांवर लिहिलेलं साहित्य फारसं वाचलं नव्हतं. लताजी किंवा भीमसेनजींमुळे घराघरात पोहोचलेले अभंग तेवढे माहीत होते. त्यामुळं जनाबाईंवर लिहिलेल्या या पुस्तकाबाबत उत्सुकता होतीच. पहिल्या प्रकरणाच्या अगदी पहिल्या ओळीपासून या पुस्तकाशी जी बांधली गेले ते शेवटपर्यंत. पुस्तकातील सगळं वर्णन अगदी बारीक सारीक तपशील देऊन पुढं जात राहतं आणि त्यात आपल्याला गुंतवून ठेवतं. सुरुवातीची काही प्रकरणं तर डोळ्यात अश्रुंच्या धारा घेऊन, पुसट अक्षरं समोर ठेऊन वाचावी लागतात. प्रसंग सगळे l तपशिलासवे l डोळ्यात आसवे l वाचुनिया ll भाषा ही साजिरी l सत्य हेच वाटे l प्रसंग तो घडे l आसपास ll एकूणच पुस्तकातलं वर्णन इतकं जिवंत आहे की सगळे प्रसंग आपल्या आसपास घडताहेत असंच वाटत राहतं कायम. दमा - कुरुंडचं दुर्दैवी आयुष्य, पोटी मूल नसल्याचं त्यांचं दुःख, विठ्ठलाला त्यासाठी साकडं घालण्यासाठी त्यांनी केलेला पंढरपूरचा प्रवास असो किंवा जनाबाईंच्या खोलीत येऊन विठ्ठलाने त्यांच्याशी मारलेल्या गप्पा, त्यांना कामात केलेली मदत…. सगळे अगदी सगळे प्रसंग आपणच जगतोय असं वाटावेत इतके मनाला भिडून जातात. काही ठिकाणं तर अशी… `अरे विठ्ठला, गडबडीत भलतंच काय उचलतोस. तुझा रत्नहार आणि शेला तर घेऊन जा`...असं आपणच विठ्ठलाला हाक मारून सांगावं असं वाटायला लागतं वाचताना. भाषा, वर्णनशैली फार साजिरी आहे. पुस्तकातला `साजिरी` हा शब्द एकदम आवडून गेलाय. एखादा चेहरा पाहिल्यावर कसं आपल्याला कळून जातं ना की, ही व्यक्ती मायाळू आहे किंवा तुसडी आहे वगैरे…तसं पुस्तकाच्या सुरुवातीलाच यातल्या भाषेबद्दल आपुलकी, प्रेम वाटायला लागतं. भाषा साधी पण सुंदर, शब्दांचा वापर असा की यापेक्षा वेगळा शब्द इथं शोभला नसता असं वाटायला लागेल असा. अनवाणी पायाला चटके बसावेत इतकं हवामान अजून बदललं नव्हतं…यासाठी `अजून मातीने माया सोडली नव्हती`... किती सुरेख वाक्य आहे ना! अशी कितीतरी वाक्य आपल्याला त्यांच्या प्रेमात पाडायला लावणारी यात सापडतील. एकूणच सांगायचं झालं तर पुस्तक अप्रतिम आणि सगळ्यांनी आवर्जून वाचावं असंच आहे. एकाच लेखकाची पुस्तकं सलग एका मागोमाग एक अशी माझ्याकडून वाचली जात नाहीत. पण आता खुणावतंय ते… `जोहार मायबाप जोहार`. ...Read more