* Front & back cover images are for illustration purposes only and the price of book is sold separately.
  • Original Book Title: SEIZURE
  • Availability : Available
  • Translators : PRAMOD JOGLEKAR
  • ISBN : 9788177667943
  • Edition : 2
  • Publishing Year : MARCH 2007
  • Weight : 0.00 gms
  • Pages : 404
  • Language : Translated From ENGLISH to MARATHI
  • Category : FICTION
  • Available in Combos :PRAMOD JOGLEKAR COMBO SET - 27 BOOKS
Quantity
Buying Options:
  • Print Books:
THE BRILLIANT SCIENTIST DANIEL LOWELL, WHO HAS DEVELOPED THE TECHNIQUE OF CLONING OF THE HUMAN CELLS AND TREATING THE PATIENTS WITH PARKINSON DISEASE USING THIS TECHNIQUE AND AN AMBITIOUS SENATOR MR. BUTLER, WHO FULFILLS HIS POLITICAL CAUSES BY PLAYING WITH THE EMOTIONS OF PEOPLE AROUND; THEY FACE EACH OTHER. FINALLY, DANIEL AGREES TO THE UNLAWFUL PROPOSAL BY THE SENATOR, HE AGREES TO USE THE GENETICS IN A WAY NO ONE HAS EVER DREAMT OF BEFORE. BUT DANIEL PUTS ONE CONDITION FOR THE SENATOR TO FULFILL; HE INSISTS THAT THE GENES NEEDED FOR THIS EXPERIMENT SHOULD COME STRAIGHT FROM THE SHRINE OF JESUS CHRIST. THIS LEADS TO A SERIES OF CHECK AND CHECKMATE.
पेशींचे क्लोनिंग करून मानवजातीला ग्रासणा-या पार्किन्सन्ससारख्या आनुवंशिक विकारांवर उपचार करण्याचे तंत्र विकसित करणारा, विलक्षण बुद्धिमत्तेचा शास्त्रज्ञ डॅनियल लॉवेल आणि लोकांच्या भावनांशी खेळून स्वत:चा राजकीय मतलब साधणारा एक महत्त्वाकांक्षी सिनेटर, एकमेकांच्या समोर उभे ठाकतात. पेचातून सुटका व्हावी म्हणून डॅनियल सिनेटर बटलरचा अनैतिक प्रस्ताव मान्य करून, कोणी कधी न केलेले जनुक उपचार करायला तयार होतो. उपचारासाठी लागणारे जनुक थेट खिस्ताच्या रक्तापासून मिळवण्याची विलक्षण अट बटलर घालतो आणि त्यातून सुरू होते ती पेच-डावपेचांची जीवघेणी मालिका...
Video not available
No Records Found
No Records Found
Keywords
"#MEHTAPUBLISHINGHOUSE #MARATHIBOOKS #TRANSLATEDBOOKS #ONLINEBOOKS #BIOGRAPHYA&TRUESTORIES #प्रमोदजोगळेकर #रोबिनकुक #COMA #TOXIN #SONS OF FORTUNE #FALSE IMPRESSION #CONTAGION #SEIZURE #CRISIS #CRITICAL #NOT A PENNY MORE, NOT A PENNY LESS #MARKER #कोमा #टॉक्सिन #कन्टेजन #सीजर #क्रायसिस #क्रिटिकल #मार्कर "
Customer Reviews
  • Rating StarDAINIK AIKYA

    नव्या वैद्यकीय संशोधनाची थरार कथा… डॉ. रॉबिन कूक यांच्या ‘क्रोमोसोम-६’, ‘कोमा’ आणि ‘टॉक्सिन’ या कादंबऱ्या मराठीत आलेल्या आहेत. त्यानंतर आता ‘सीजर’ या नवीन कादंबरीची भर पडत आहे. डॉ. प्रमोद जोगळेकर यांनी हा अनुवाद केला आहे. डॉ. कूक यांच्या कादंबऱ्याचे सर्वांत मोठे वेगळेपण म्हणजे कथानकाची उभारणी करताना वापरण्यात आलेली वैद्यकीय पार्श्वभूमी. वैद्यकीय क्षेत्रातील एखादे नवे संशोधन, त्या संशोधनाशी निगडित असलेले आंतरराष्ट्रीय औषध उत्पादक संस्थांचे आर्थिक बळ, त्या संशोधनात आघाडी मिळवण्यासाठी चाललेली ‘प्रचंड स्पर्धा, त्यासाठी रचण्यात येणारी कटकारस्थाने, साखळी हॉस्पिटल्स व आरोग्य विमा योजना राबवणाऱ्या संस्थांचे यात गुंतलेले हितसंबंध, डॉक्टर्स आणि हॉस्पिटल्स यांची पेशंटकडे पाहण्याची आपमतलबी दृष्टी नव्या औषधांचे प्रयोग करण्याबाबतचे संकेत आणि त्याबाबत चालणारे गैरप्रकार, हॉस्पिटलमध्ये पेशंटची होणारी हेळसांड आणि प्रसारमाध्यमांना त्याबद्दल पत्ता लागला तर त्यांना मिळणारी प्रतिकूल प्रसिद्धी आणि या सर्वांशी निगडित असणारी सामाजिक तसेच नैतिक मूल्ये यांचा एक विस्तृत पट समोर ठेवून डॉ. कूक आपल्या कादंबरीच्या कथावस्तूत समर्पक अशा घटना आणि व्यक्ती यांची योजना करतात. त्यात उत्कंठावर्धक, नाट्यपूर्ण खळबळजनक प्रसंगांची गतिमान मालिका यांची काळाशी शर्यत लावून ‘पुढे काय’ याबद्दलची वाचकांची जिज्ञासा सारखी वाढत राहावी, अशा प्रकारे निवेदनाचे टप्पे पाडण्यातही डॉ. रॉबिन कूकचा हातखंडा आहे. एकूणच डॉ. कूक यांच्या कादंबऱ्या वैद्यकीय व्यवसायातील बारकावे प्रकट करतानाच मानवी संबंधाचाही एक खूप चढउतार असलेला भावनापट उभा करतात. वाचक त्यात गुंतून राहतो. ‘सीजर’ ही कादंबरीही त्यांच्या या परंपरेला साजेशा आहे. या कादंबरीचे कथानक २० फेब्रुवारी २००२ ते २५ मार्च २००२ या पस्तीस दिवसात घडते. वॉशिंग्टन डीसी, न्यूयॉर्क, बोस्टन, इटलीतील ट्युरीन श्राउड (येशूचे कफन, त्या कफनावरच्या एका वस्त्रावर येशूच्या रक्ताचे डाग असल्याची लोकांची श्रद्धा आहे), पॅरिस, नसाऊ बेटावरील वंध्यात्वावर उपचार करण्याबाबत नावाजलेले क्लिनिक अशा वेगवेगळ्या ठिकाणी या कादंबरीतील घटना घडतात. हॉर्वर्ड विद्यापीठातील डॉ. डॅनिएल लोवेल हा जीवरेणूशास्त्र मूलपेशीचे क्लोनिंग करून पार्किन्सन विकारावर उपचार करण्याबाबत संशोधन करत असतो. आता या संशोधनाचे व्यपारी तत्वावर उत्पादन करण्यासाठी क्युअर ही कंपनी त्याने काढली आहे. त्याची मदतनीस म्हणून डॉ. स्टेफनी डी, अ‍ॅगोस्टिनो ही काम करीत असते. डॉ. डॅनिएल लोवेलने आपल्या शोधाच्या वैद्यकीय प्रयोगासाठी स्वत: क्युअर नावाची एक कंपनी काढलेली असते. डॉ. लोवेल क्वोनिंग रेणूचे प्रयोग उंदरावर करीत असतो. या कंपनीला त्याची सहकारी डॉ. स्टेफनी डी अ‍ॅगोस्टिनो हिच्या भावाने दोन लाख डॉलर्स भांडवल पुरवलेले असते. या भावाला गुन्हेगारी पार्श्वभूमी असते. त्याच्यावर अफरातफरीचा आरोप असतो असाही गौप्यस्फोट सिनेटर अ‍ॅशले बटलर करतो तेव्हा या एकूणच प्रकरणाला आणखी एक परिमाण लाभते... बिल क्र. ११०३ मांडून सिनेटर लोवेलची क्युअर ही कंपनी बंद करू शकतो हेही या समितीच्या सुनावणीवरून लक्षात येते. पण याच वेळी या कथानकाला वेगळे वळण लागते. सुनावणीच्यानंतर काही वेळाने सिनेटर अ‍ॅशले बटलर याला स्वत:लाच पार्किन्सन विकार असल्याचे निदान त्यांचे डॉक्टर करतात. या विकारावर कोणतेही औषध नाही हेही स्पष्ट करतात. तेव्हा सिनेटरना एकदम डॉ. डॅनिएल लोवेलच्या या नव्या संशोधनाने आपला पार्किन्सन विकार बरा होऊ शकेल अशी आशा वाटते. त्या प्रयोगावर बंदी घालणारे विधेयक सिनेटमध्ये मांडण्याचा विचार रद्द करून डॉ. डॅनिएलला ते भेटायला बोलवतात. एका कारमध्ये ही भेट होते. त्या भेटीत सिनेटर डॉ. डॅनिएलला आधी तो डॉ. डॅनिएलला ऑफर देतो, मी हे विधायक आणण्याचा निर्णय रद्द करतो. मात्र तू माझ्या पार्किन्सनला जबाबदार असणाऱ्या दूषित पेशींच्या जागी तुझ्या तंत्राने नव्या निरोगी पेशी स्थापित कर. हे काम अत्यंत गुप्तपणे व्हायला हवे. त्यासाठी कितीही खर्च आला तरी चालेल. ही उपाययोजना करायला अमेरिकेत कायद्याने बंदी आहे. तेव्हा ती आपण बहामा देशातील नसाऊ येथील एका अत्यंत अद्ययावत क्लिनिकमध्ये करू. डॉ. डॅनिएलला सिनेटरच्या या सगळ्या उतावीळ योजनेबद्दल साशंकता वाटते. तो त्याला म्हणतो, ‘हे सर्व हास्यास्पद आहे. एकतर प्रत्यक्ष प्राण्यांवर आमचे प्रयोग अजून चालू आहेत. ‘पण मी स्वत: गिनीपिक व्हायला तयार आहे. तुमची एचटीएसआर पद्धत वापरून मला गुप्तपणे बरं केलंत तर मी माझं एस ११०३ हे बिल उपसमितीकडून पुढं सरकणार नाही अशी व्यवस्था करीन. पुढे अ‍ॅशले बटलर आणखी एक सूचना करतो, ‘माझे वडील बॅप्टिस्ट धर्मगुरू होते. आई आयरिश कॅथलिक... तिची येशू खिस्तावर भयंकर श्रद्धा होती... ट्युरीनच्या चर्चमधील कफनाबद्दलची आख्यायिका ती मला नेहमी सांगायची. हे जे कफन आहे ते प्रत्यक्ष येशूच्या शरीराभोवती गुंडाळलेले होते... रेडिओकार्बन कालमापन पद्धतीनसुार ते कफन तेराव्या शतकातलं असल्याचं संशोधन झालेलं असलं तरी माझ्या आईच्या हृदयात त्या कफनाला मोठं स्थान होतं. तिनं मला लहानपणी ते कफन दाखवायला मुद्दाम नेलं होतं. त्या कफनाच्या कापडावर रक्ताचे डाग आहेत. ते रक्त प्रत्यक्ष येशूचे आहे अशी तिचीही श्रद्धा होती. माझ्या उपचारासाठी वापरात जाणारा डीएनएचा रेणू त्या कफनावरच्या रक्तातून घ्यावा अशी माझी इच्छा आहे.’ सिनेटर बटलरला आपल्या पार्किन्सन विकारावर डॉ. डॅनिएलने एसटीएसआर तंत्राने गुप्तपणे उपचार करावा असे वाटते. त्यासाठी तो त्याला प्रस्तावित विधेयक जाणार नाही असे आमिष दाखवतो. हॉस्पिटलची व खर्चाची व्यवस्था करायची तयारी दाखवतो. आवश्यक ते डीएनएरेणू मात्र येशू खिस्ताच्या कफनावरील रक्ताच्या डागातून घ्यावेत, अशी भावनात्मक इच्छा व्यक्त करतो. डॉ. डॅनिएलची सहकारी डॉ. स्टेफनी डी अगोस्टिनो हिच्या भावाने दोन लाख डॉलर्स डॉ. डॅनिएलच्या क्युअर या औषधनिर्मिती संस्थेत गुंतवलेले असतात. ते पैसे लवकर परत मिळावे म्हणून त्यांचा तगादा असतो. डॉ. स्टेफनी म्हणते, ‘डॉ. लोवेलने शोधलेल्या पद्धतीबद्दल आणि उपचारसाठी क्लोनिंग करणे याबद्दल मला विश्वास वाटू लागलाय... या वेळी काहीतरी तांत्रिक गडबड झाली. पण त्याचा पार्किन्सन विकार बरा झाला हेही खरं आहे. यावर अधिक संशोधन आपण पुढे चानू ठेवायला हवे. भविष्यकाळात अनेक रोगांवर उपाय करण्याचे सामर्थ्य त्यात आहे. बटलरची सहकारी कॅरोल म्हणते, ‘मला बटलरची जागा मिळाली तर मी त्यासाठी सर्व मदत करीन. एखाद्या वैद्यकीय तंत्राचे वा नव्या शोधाचे अमेरिकन शैलीतले संशोधन, त्याचे व्यापारी तत्वावरचे उत्पादन, त्याचे हॉस्पिटलमधील प्रात्यक्षिक यावर प्रकाश टाकणारी ही कथा थरारकथेच्या अंगाने विकसित करताना कसकशी नाट्यपूर्ण वळणे घेते याचा एक रोमांचकारक नमुनाच येथे पहायला मिळतो. ...Read more

  • Rating StarNEWSPAPER REVIEW

    वैद्यकीय क्षेत्राशी संबंधित थरार कादंबरी … डॉ. रॉबिन कूक यांची डॉ. प्रमोद जोगळेकर यांनी मराठीत अनुवादित केलेली ही तिसरी कादंबरी. वाचायला सुरुवात केल्यानंतर खाली ठेवू नये असे वाटायला लावणारी वैद्यकीय क्षेत्राशी संबंधित थरार जाणवत ठेवणारी - सीजर ही रॉिन कूक लिखित कादंबरी मराठीमध्ये अनुवादित केली आहे डॉ. प्रमोद जोगळेकर यांनी. डॉ. रॉबिन कूक यांचा हेतू मनोरंजनाचा असला तरी त्यांच्या प्रत्येक कादंबरीत काही ना काही सामाजिक मुद्दा असतो. अर्थपूर्ण, ओघवती आणि वेधक भाषा, शब्दांची अचूक निवड, वैद्यकीय क्षेत्रातील फेरबदल आणि त्यांचा समाजावर होणारा परिणाम याचे अत्यंत वास्तवदर्शी चित्रण डॉ. रॉबिन कूक करतात. कोणत्याही क्षेत्रात व्यवसायात चांगले आणि वाईट लोक असतातच. नेमके त्याचेच दर्शन डॉ. रॉबिन कूक यांच्या कादंबरीतून घडते. वाचकांना अस्वस्थ करणारे विचार करायला भाग पाडणारे हे दर्शन अनुवादकार घडवतात. डॉ. प्रमोद जोगळेकर मौलिक स्पष्टीकरणासाठी दिलेल्या टिपांसह हा सहज सुंदर भाषाशैलीत ओघवता झालेला अनुवाद त्यातल्या कथानकातील राजकारण आणि जीवनशास्त्राच्या टकरीसह रोमहर्षक थरात अधिक गुंतवून घेण्यात यशस्वी झाला आहे. वैद्यकीय क्षेत्राशी संबंधित अशा थरार कथानकांच्या अंतरंगी संलग्न असणारा सामाजिक मुद्दा वाचकांना या कादंबरीतील कल्पित कथानकामधील विज्ञान-गंभीर स्वरूपाच्या आजारांवर उपचार म्हणून होऊ शकणारा क्लोनिंगचा उपयोग अर्थात पुनरुत्पादन विज्ञान-गंभीर स्वरूपाच्या आजारांवर उपचार म्हणून होऊ शकणारा क्लोनिंगचा उपयोग अर्थात पुनरुत्पादन विज्ञान आणि जीवशास्त्राच्या वाटचालीतील यशाचा विचार करायला लावतो. मानवपणालाच बाधा येईल की काय अशी आशंका यावी आणि या प्रगतीवर अंकुश ठेवता यावा हेही योग्य वाटते. मानवजातीच्या अस्मितेलाच धक्कादायक असं काही घडू नये याचाही वाचक डॉ. रॉबिन कूकशी सहमत होत विचार करीत राहतो. ..... या संस्थेने १९९८ साली प्रकाशित केलेल्या अहवालाचा निर्वाळा देता स्टेम सेल आणि वैद्यकीय उपचारांसाठीचे क्लोनिंग त्यासाठी गर्भाच्या रचनेशी करावी लागणारी तोडमोड उपचारांसाठी लागणाऱ्या क्लोनिंगमध्ये वापरलेल्या स्टेम सेल (स्कंधपेशी/मूलपेशी) प्रत्यक्ष गर्भ तयार होण्याच्या अगोदरच्या ब्लास्टोसिस्ट अवस्थेतूनच मिळविण्यात येतात आणि या पद्धतीत प्रत्यक्ष गर्भ तयार होण्याच्या अगोदरच्या ब्लास्टोसिस्ट अवस्थेतूनच मिळविण्यात येतात आणि या पद्धतीत प्रत्यक्ष गर्भ तयारच होऊ दिला जात नाही. अर्थातच तोडमोडीच्या गर्भरचनेला गर्भाशयात वाढीसाठी ठेवण्याचा प्रश्नच उद्भवता कामा नये. हा विचारही सीजरच्या निमित्ताने डॉ. रॉबिन कूक यांनी ज्या परिणामकारकतेने मांडला आहे. तीच प्रत्यायकरिता या मराठी अनुवादाने जपली आहे. रॉबर्ट कूकच्या तथ्य आणि कल्पना यांच्यातील सीमारेषा पुसट जाणाऱ्या सीजरच विषय आहे. अमेरिकेत चालू असलेल्या राजकीय पुढारी आणि जीवशास्राशी निगडितांमधील वादविवादातून आकारलेले तथ्य आणि कल्पना कॉकटेल. या कादंबरीतील डॅनियल, स्टेफनी सिनेटर अ‍ॅशले यांच्या माध्यमातून डॉ. रॉबिन कूक यांनी आधुनिक विज्ञान वैद्यकीय-क्षेत्रातील फेरबदल आणि समाजावर होणारे परिणाम यांचे अप्रतिम वास्तवदर्शी चित्रण वाचकांसमोर ठेवलं आहे. पार्किंन्सन्स हा उतारवयात होणारा विकार! यामध्ये मेंदूमधील पेशीच ऱ्हास होते १८१७ मध्ये जेम्स पार्किंन्सनला या विकाराची माहिती होती. तरी पण या विकाराचा, या विकाराने पीडित रुग्णांचा अधिक अभ्यास १९६० नंतरच सुरू झाला. सीजरमध्ये या विकारसंबंधी भरपूर संदर्भ आणि त्यावरचा उपचार म्हणून स्टेम सेल्स, स्कंधपेशी याबद्दल चर्चाही आहेत. विषयाचा मांडणीत ग्रीक पुराणकथा व इतर कलाकृतींचेही कलात्मक संदर्भ आहेत. जैवतंत्रज्ञान, पेशी विज्ञान आणि एकूणच जीवशास्त्राच्या संदर्भात अनेक विषांवरची चर्चा आहे. २५ मार्च २००२ हा या कहाणीतला शेवटचा भाग अ‍ॅशले आणि डॅनियल पॅसिडान सूटच्या बाल्कनीतून खाली पडतात. कॅसा अ‍ॅण्ड्रा, भविष्य कळण्याची दैवी देणगी असलेली कॅरील आणि डॅनियलची स्टेफनी त्याचप्रमाणे क्युअरवर शेवटचा आघात ठरणाऱ्या भयंकर हेडलाइन्स बोस्टन ग्लोबमध्ये पाहणारी स्टेफनी आणि अ‍ॅशले बटलरच्या अपघाताने रिकाम्या झालेल्या गव्हर्नर पदावर नेमणूक व्हायला आपणच कशा सुयोग्य ही स्टेफनीच्या मनातील दिवास्वप्ने चर्ररऽ करणारी डॉ. लावेलनी शोधलेला क्लोनिंग आणि जैवशास्त्रीय फेरफाराच्या विश्र्लेषणांनी घडवलेले हे नाट्य आणि बेनेडिक्ट अनॉल्ड (१७४१-१८०१) सिंक्लेवर लेवीस (१८८३-१९५१). लाऊ गोहरिंगाकिकर मेरी शेलीचा- फ्रॅंकेस्टाइन, मॉकियाव्हेली (१४६९-१५२०), रोविरूद्ध वेड खटला, लुडाइट चळवळ (१८११-१८१६) कासाअँड्रा, पॅसिडॉन, वान्शी, फाऊस्ट गटे (१७४९-१८३२). अल्झयमर्स विचार, स्ट्राम थूरमॉण्ड आणि सिनेटर जेसे हेल्मस (१९२१) यांच्याबद्दलच्या सविस्तर संदर्भ देणाया टीपांमुळे या कादंबरीला आँथेटिक- अर्थपूर्ण मांडणे आणि विचारांच्या परिप्लुततेने मिळवणारे वजन लाभ्ले आहे. गुंतवून घेणारा अप्रतिम अनुवाद! ...Read more

Write Your Own Review
  • Default typing language is Marathi. To type in English press Ctrl+G key combination
Submit Review
PLEASE SEND YOUR AUDIO REVIEW ON editorial@mehtapublishinghouse.com

Related Books

People Who Bought This Item Also Bought

Latest Reviews

SARTH
SARTH by DR. S. L. BHYRAPPA Rating Star
हेमंत सांबरे

गेल्या तीन दिवसांत ही कादंबरी वाचून पूर्ण झाली .. ही कादंबरी वाचून होताच मन अगदी सुन्न होऊन गेले आहे . त्याचबरोबर अनेक संमिश्र भावना मनात दाटून आल्या आहेत . #आवरण ही जगप्रसिद्ध कादंबरी वाचल्यानंतर भैरप्पा यांच्या बद्दल मनात खूप आदरभाव निर्माण झाला होा . त्यानंतर त्यांचे हे दुसरे पुस्तक म्हणजे #सार्थ आज वाचून पूर्ण केले. या कादंबरीची कथा सातव्या शतकात घडत असते . *नागभट्ट* हा कादंबरीचा नायक आहे . हा नागभट्ट तुमच्या माझ्या सारखा एक सर्वसामान्य मनुष्य आहे . भैरप्पा यांनी त्याच्या नजरेतून त्या काळात घडत असलेल्या अनेक घटनांचा सूक्ष्म आढावा आपल्या समोर अतिशय समर्थपणे मांडला आहे . हे सातवे शतक म्हणजे असे होते की वैदिक धर्माचा प्रभाव जरी जनमानसात असला तरी , बौद्ध धर्माने ही आपली पाळेमुळे पूर्ण निदान उत्तर भारत , पूर्व भारत या भागात पसरवली होती . एक सामान्य मनुष्य म्हणून नागभट्टच्या मनात सुरू असलेली विविध द्वंद , त्याची वैदिक धर्म की बौद्ध धर्म याविषयी झालेली द्विधा मनस्थिती ही लेखकाने अचूक टिपली आहे . अनेक चर्चांमधून बौद्ध तत्त्वज्ञान , वैदिक तत्त्वज्ञान यांची ओळख अतिशय सोप्या भाषेत लेखक आपल्याला करून देतात , ते वाचताना आपल्या चित्ताला एक वेगळेच समाधान मिळत राहते .. या सर्व तत्त्वज्ञानाची प्रदीर्घ चर्चा , नायकाला येत असलेले वेगवेगळे अनुभव यातून आपणही समृध्द होत जातो . मधल्या काळात नायक मथुरेला येऊन राहतो . तेव्हा तिथल्या एका नाटक मंडळींबरोबर ओळख होऊन नायकाला त्यांच्या एका नाटकात प्रत्यक्ष *कृष्णाची* भूमिका करायला मिळते . तेव्हा त्याचे नाव *कृष्णानंद* असे होते . या भूमिकेमुळे नायकाला त्या भागात प्रचंड प्रसिध्दी मिळते . या नाटकातील असलेली त्याची नायिका चंद्रिका या सुंदर स्त्री बरोबर त्याचा विशेष स्नेह होऊन त्यांचे प्रेम ही जुळते . एखादी गोष्टीचा प्रचंड अभ्यास करून त्याला मांडणे यात भैरप्पा यांचा हात कदाचित फार कमी लेखक धरू शकतील . ही कादंबरी वाचतानाही प्रत्यही जाणवत राहते . याच काळात आद्य शंकराचार्य व मंडणमिश्र यांच्यातील झालेल्या जगप्रसिद्ध वादावर दोन ते तीन प्रकरणे या पुस्तकात आली आहे . या दोन दिग्गज वैदिक ऋषी बद्दल मी इतर अनेक ठिकाणी खूप ओझरते उल्लेख ऐकले होते , पण या कादंबरीत विस्तृत माहिती मिळाली , व एक वेगळेच समाधान मिळाले . कादंबरीचा शेवट आपल्याला पुस्तकातील आधीच्या अनेक कथावस्तू पासून एका वेगळ्याच दुनियेत घेऊन जातो .. याच सातव्या शतकात वायव्येकडून अरब लोकांची आक्रमणे सुरू झाली होती . तोपर्यंत भारतवर्षात लढली जाणारी युद्ध फक्त रणांगणावर लढली जात , त्याचा सामान्य जनतेला कुठलाही त्रास होत नसे . पण अरबांनी केलेल्या आक्रमण मुळे भारताचा सांस्कृतिक ढाचा कसा उद्ध्वस्त होऊ लागला याचे अचूक व सत्य वर्णन भैरप्पा यांनी केले आहे . ते वाचताना तेव्हाही हिंदूंची सद्गुण विकृती ( अनावश्यक असलेली अती सहिष्णुता ) कशा प्रकारे हिंदूंचा नाश करते हे ही त्यांनी सांगितले आहे . ती सर्व शेवटची प्रकरणे आपण सर्व हिंदूंनी मुळातच वाचण्यासारखी व अभ्यास करण्यासारखी आहे . एका प्रसंगात जेव्हा काही राजे एकत्र येऊन अरबांवर आक्रमण करण्याचे योजतात , तेव्हा धूर्त अरब त्या गावातील सूर्यमंदीर भ्रष्ट करायची धमकी देऊन त्या गावातील लोकांना युद्ध करण्यापासून व बाहेरून आलेल्या सैनिकांना सहाय्य न करण्याचे वचन घेतात . त्यामुळे जे नको तेच होते , व हळूहळू तो प्रदेश अरबांच्या ताब्यात जाऊन तेथला बौद्ध , वैदिक हिंदू धर्म नष्ट होऊ लागतो , याचे विदारक वर्णन आपल्यासमोर येते . हे वाचताना मला १७५१ साली नानासाहेब पेशव्यांनी काशी वर आक्रमण करून ते क्षेत्र मुक्त करण्याच्या प्रसंगाची आठवण झाली . तेव्हाही काशी मधील जनतेने नानासाहेब पेशव्यांना रोखले होते , नाहीतर तेव्हाचा ज्ञानवापी मंदीर मुक्त झाले असते ... तेव्हाही हिंदूंची सद्गुण विकृती आड आली जशी ती सातव्या शतकात ही आड आली होती .. असो --- अनेक अद्भुत प्रसंगातून आपल्याला ही कादंबरी घेऊन जात राहते ..सातव्या शतकातील भारताचे वर्णन वाचून आपण त्यावेळच्या राजांची वृत्ती , जनतेचा स्वभाव , साधू तसेच बौद्ध भिक्खू यांचे स्वभाव, त्यांचे विचार आपल्याला कळत जातात . लेखक आपल्याला नालंदा विद्यापीठ देखील दाखवून आणतो . त्याकाळात तेथील अध्ययन कसे चालत असे , हेदेखील आपल्याला वाचायला मिळते . पुस्तकाला कादंबरीची मोकळीक असली तरी आपल्याला ऐतिहासिक दृष्टिकोन ही मिळतो , हे नक्की ! ही कादंबरी वाचून होताच, भैरप्पा यांच्या इतर सर्व कादंबऱ्या व पुस्तके वाचण्याची उत्सुकता निर्माण झाली आहे , व ती इच्छा ही लवकरच पूर्ण होईल ही आशा! ...Read more

I HAVE A DREAM
I HAVE A DREAM by RASHMI BANSAL Rating Star
Krishna Diwate

‘स्टे हंग्री स्टे फूलीश’ आणि ‘कनेक्ट द डॉटस’ या बेस्ट सेलर पुस्तकाच्या लेखिका ‘समाजातल्या परंपरागत समस्या सोडवण्याचा नवा मार्ग शोधून काढणार्‍या वीस सामाजिक उद्योजकांच्या प्रेरणादायी कहाण्या’ हे वाक्य पुस्तकाचे पहिले पान उघडले आणि दिसले. त्यामुळे माझ कुतुहल चाळवले आणि ते पुस्तक वाचायला सुरुवात केली. मनोगतात लेखिका म्हणतात की, आता नव्या दमाचे, डोक्याने आणि मनाने ही विचार करणारे काही जण एखाद्याच्या नजरेतील दुःख ओळखतात, पेटून उठतात; पण ते त्याच्यावर विचार एखाद्या उद्योजकाप्रमाणे करतात. म्हणून ते ‘सामाजिक उद्योजक.’ नफा मिळविण्याचा हव्यास नसला तरी ते बिझनेस मधील तत्वे वापरून ती गोष्ट साध्य करतात. हे काही तरी वेगळे आपण वाचत आहोत असे मला वाटले. त्यामुळेच ते पुस्तक वाचायला घेतले. ह्या मध्ये वीस लोकांची चरीत्रे आहेत. ते सर्व भारतीय, उच्चशिक्षित तरूण तरूणी आहेत. कोणी त्यातील शास्त्रज्ञ आहेत तर कोणी मरिन बायोलॉजिस्ट, आयआयटी, आयआयएम ग्रॅज्युएट आहेत पण कोणत्या कोणत्या सामाजिक प्रश्नाने ते अस्वस्थ झाले आणि नेहमीच्या मार्गाने न जाता वेगळीच वाट पकडली. पुस्तकात ‘रेनमेकर्स,’ ‘चेंजमेकर्स’ व ‘स्पिरिच्युअल कॅपिटॅलिस्ट’ असे तीन भाग आहेत. प्रत्येकात अनुक्रमे अकरा,सहा व तीन व्यक्तीमत्वांची ओळख करून दिली आहे. ‘सुलभ’ ही आधुनिक टॉयलेटस उभारणारे बिंदेश्वर पाठक ह्याच्या चरित्राने पुस्तकाची सुरुवात होते. जातीने बिहारमधील ब्राह्मण. पण लहानपणी टॉयलेटस साफ करणार्‍याला हात लावला त्यामुळे आजीने अक्षरशः शेण, गोमुत्र खायला लावले. पण त्याच बिंद्रेश्वरांनी अगदी योगायोगाने ह्याच क्षेत्रात काम करण्याचे ठरविले. अर्थात ही वाट निश्चितच सोपी नव्हती. अनेक हालअपेष्टा सोसत, जगाचे धक्के खात, अनेक समस्यांना तोंड देत आपले स्वप्न ‘सुलभ शौचालयाच्या’ माध्यमातून सुरु केले. तो सगळा खडतर प्रवास अर्थात पुस्तकातूनच वाचायला हवा. त्यासाठी त्यांनी केवळ ती यंत्रणा तयार केली नाही तर ती टॉयलेटस बांधून, त्यासाठी लागणारी प्रेरणा, शिक्षण, संभाषण, ट्रेनिंग, पाठपुरावा अशा सर्वच गोष्टी ‘सुलभ’ तर्फेच संभाळल्या जातात. सध्या ही संस्था स्वबळावर चालते. 100 ते 125 कोटी इतके तिचे वर्षाचे उपन्न आहे. इतकेच नाही पूर्वी जे लोक सफाईचे काम करत असत त्यांच्या मुलांच्या शिक्षणाचा खर्च संस्था करत आहे. ‘सुलभ पब्लिक स्कूल’ नावाने शाळा सुरु केली आहे. तरूणांसाठी व्होकेशनल क्लासेस चालवले जातात. म्हणजे मिळालेला नफा पुन्हा त्याच सफाई कामगारांच्या कल्याणासाठी वापरला जातो. टॉयलेटस बांधून भरपूर पैसा मिळवता येतो हे वाक्य पचायला जरा जडच जाते. अनिता आहुजा ही दिल्लीत सुखवस्तू कुटूंबात रहाणारी सामान्य स्त्री. पण कचरा वेचणार्‍या मुलांचे हाल पाहून त्यांच्यासाठी काही तरी करावे असे तिने ठरविले. तिने 1998 मध्ये कॉन्झर्व्ह नावाची संस्था उभी केली. व त्यातून पहिला प्रोजेक्ट सुरु केला तो म्हणजे आजुबाजूच्या परिसरातील कचरा उचलून त्याचे कंपोस्टखत तयार करणे. कचरा गोळा करण्यासाठी चांगल्या ढकलगाड्या आणल्या, युनिफॉर्म, आय कार्डची सोय केली. 2002 पर्यंत एक पूर्ण वेळ काम करणारी मोठी संस्था बनली. त्याचवेळी त्यांनी प्लॅस्टीकच्या कचर्‍यावर प्रयोग सुरु केले. तिचे पती शलभ ह्यांनी बिटस पिलानी मधून इंजिनिअरींग केले आहे. त्यांच्या मदतीने तिने फॅक्टरी सुरु करण्याचे ठरविले. शलभने मोठ्या प्रमाणावर प्लॅस्टिक शीटस निर्मिती करू शकेल असे मशीन तयार केले. त्यासाठी अर्थातच अनेक प्रश्न समोर उभॆ राहिले. चुका झाल्या, ठोकरा खाल्या पण त्यातून वाट काढत त्यांनी चिकाटीने प्रयत्न सुरुच ठेवले. आज दोघे मिळून कचर्‍यातील प्लॅस्टिक पिशव्या वापरून आकर्षक अशा हॅडबॅगस तयार करण्याचा कारखाना चालवतात. जे लोक सुरुवातीला केवळ कचरा उचलण्याचे काम करत होते, त्यांच्या काही कौशल्य दिसले की त्यांना वेगळे काढून ट्रेनिंग दिले जाते. मशीनवर असिस्टंटचे काम करू लागतात त्यातून काही लोक तर ग्रुप लिडर ही झाले आहेत. कटींग करणॆ, क्वालिटी तपासणॆ, फिनिंशींग, पॅकिंग अशी सर्व महत्वाची कामे ते करतात. आता ते कामगार झाल्यामुळॆ त्यांना चांगला पगार, प्रॉव्हिडंट फंड, ओव्हरटाईम अशा सुविधा मिळू लागल्या त्यापेक्षा ही जास्त त्यांना समाजात प्रतिष्ठा मिळाली. त्यांच्या साठी हे नवीनच आहे. अनिता व शलभ दोघॆही मेहनत घेतात पण एनजीओ असून ही भरपूर पैसा कमावणे त्यांना चुकीचे वाटत नाही. कारण आज ह्या एका उद्योगामुळे कित्येक कुटूंबाची आर्थिक स्थिती बदलून गेली आहे. अशीच अजून एक प्रेरणादायी कथा दिल्लीतील रंगसूत्र कंपनी चालविणार्‍या सुमिता घोस ह्यांची. स्वतः ग्रॅज्युएशन पूर्ण केल्यावर मास्टर इन इकॉनॉमिक्स ची पदवी घेतल्यावर संजॉय घोस ह्या या आय आर एम मधून शिक्षण घेतलेल्या ध्येयवादी तरूणाशी लग्न केले. पण दुर्दैवाने आसाममध्ये काम करत असताना त्यांची 1998 मध्ये उल्फाच्या अतिरेक्यांनी हत्या केली. त्यानंतर अनेक टक्केटोणपे खात, दोन लहान मुलांचा संभाळ करत सुमिताने ‘रंगसूत्र’ नावाची कंपनी काढली. त्याच्या मार्फत ती खॆडॆगावातल्या लोकांकडून कापड, शोभॆच्या वस्तू, बनवून घेते आणि त्या फॅब ईंडीयासारख्या प्रसिध्द कंपन्यांना विकते. जैसलमेर, बारमेर जिल्ह्यातले कारागिर तिच्यासोबत काम करत आहेत. अजून एक अशीच ध्येयवादी तरूणी म्हणजे इशिता खन्ना. डेहराडून मध्ये जन्म झालेली एक सर्वसामान्य मुलगी. पण निसर्गसंवर्धन आणि भूगोल या विषयांची आवड असलेली. म्हणूनच तिने आपल्या ग्रॅज्युएशन नंतर टाटा इंन्स्टीट्यूट मधून मास्टर्स केले. पर्यावरण क्षेत्रातच काम करायचे आहे हे निश्चित ठरवून तिने काही वर्षे नोकरी केली. त्यानंतर 2002 मध्ये नोकरी सोडून आपल्या दोन मित्रांसोबत स्पिती व्हॅलीमध्ये मूस नावाची एन्जीओ सुरु केली. तेथील स्थानिक महिलांचे ग्रुपस करून त्यांना तिथे असणार्‍या सीबक थॉर्न ह्या फळांच्या लागवडीचे ट्रेनिंग दिले. त्यावर प्रक्रिया करायला शिकवले. ही झाडॆ मातीला धरून ठेवतात त्यामुळे धूप रोखली जाते, शिवाय नायट्रोजन ही धरून ठेवत असल्याने जमिनीचा पोत सुधारतो. त्यामुळे ह्या फळांवर लक्ष केंद्रित केले. त्यामुळे तिथल्या बायकांना चांगला रोजगार मिळू लागला. त्याचबरोबर तिने स्थानिक तरूणांना पर्यटकांना ट्रेक किंवा जीप सफारीसाठी नेणे, कॅम्प लावणे, गरज पडल्यास प्रथमोपचार करणे ही कामे ही करायला शिकवले. कारण हळूहळू तिथे पर्यटन वाढू लागले. ते इको-फ्रेंडली करण्याकडॆ तिच्या इकोस्पियर संस्थेचा भर आहे. आता दरवर्षी पर्यटनातून 35 ते 40 लाखाचे उत्पन्न मिळते.आणि त्यातून नफा ही मिळतो. इकोस्पियर संस्थेने शेजारच्य़ा ‘लाहुल’ व्हॅलीमध्ये ही विकास कामे सुरु केली आहेत. पर्वतावर तयार होणार्‍या कचर्‍याच्या समस्येवरही तिला काहीतरी करायचे आहे. तिची संस्था लोकांना मुद्दाम तिथले लोक किती अवघड परिस्थितीत रहातात हे दाखवते. अतिशय थंडीत तिथे तापमान मायनस 35 पर्यंत खाली गेल्यावर हॅंडपंपने पाणी काढणे सुध्दा किती कठीण होते हे सांगितले जाते. तेव्हा आपल्यासारख्य़ा पर्यटकांना काय काय करता येईल याबद्दल ती जागरूकता निर्माण करते. मूळात हे पुस्तक 2012 साली लिहिलेले आहे. त्यामुळे आता ह्या वेगवेगळ्या प्रकारचे काम करणार्‍या संस्थेचे काम या दहा वर्षात खूपच वाढले असेल यात काही शंका नाही. दीनबंधू साहू हे मरिन बायोलॉजिस्ट आहेत पण ते प्रयोगशाळेतून बाहेर पडून समाजासाठी काम करतात. ‘प्रोजेक्ट चिलका’ ह्या त्यांच्या संस्थेमार्फत ओरिसातील लोकांना समुद्राची शेती करायला शिकवतात. ओरिसा मधील पुरी येथे जन्म झालेल्या दीनबंधूनी अतिशय हलाखीच्या परिस्थितीत शिक्षण घेतल्यानंतर दिल्लीत एमएसीला ॲडमिशन घेतली. परंतु योगायोगाने १९८७ मध्ये अंटार्क्टिक वर जाण्याची संधी मिळाली. नंतर पीएचडी पूर्ण केल्यानंतर अनेक देशांमध्ये नोकरी निमित्ताने फिरले. पण तरीही शेवटी दिल्ली युनिव्हर्सिटी मध्ये प्रोफेसर म्हणून काम सुरू केले. त्यांना समुद्री वनस्पती बद्दल विशेष आस्था होती; पण त्या बद्दल आपल्या देशात फारशी जागरूकता नव्हती. ही लागवड पर्यावरण पूरक असते शिवाय त्यातून स्थानिक लोकांना उत्पन्नाचे साधन मिळते. त्यासाठी डिएसटीने निधी मंजूर केला. मग त्यांनी चिल्का सरोवराची पहाणी केली, त्यामध्ये वाढू शकतील अशा चार जातींची निवड करून स्थानिक लोकांना समजेल अशा सोप्या भाषेत माहिती दिली. प्रात्यक्षिके दाखवली, वर्कशॉप्स घेतली. त्यामुळे तेथील शेतकऱ्यांना रोजगार मिळू लागला. यातूनच पर्यावरण संरक्षण ही होऊ लागले. यातून त्यांना प्रत्यक्ष कांहीं आर्थिक फायदा होत नसला तरी ते म्हणतात, की आम्हाला दोघांना दिल्लीत चांगली नोकरी आहे. त्यामुळे पैसे कमावणे हा उद्देश नाही; पण अजून तीस वर्षांनंतर मला मी काही तरी काम केलेले दिसेल. असे जर काहीच तुम्हाला दिसणार नसेल तर जगायचे कशाला? भूषण पुनानी हे असेच अत्यंत बुध्दीमान विद्यार्थी. मेडीकलची ॲडमिशन हुकल्यामुळे डेअरी कोर्ससाठी ॲडमिशन घेतली. तिथे ही विद्यापीठात प्रथम क्रमांक मिळविला. नंतर पीएचडी केले. ग्रामविकास शिकण्यासाठी आयआयएम मध्ये एमबीए केले. हे झाल्यावर 1979 मध्ये ब्लाईंड स्कूल मध्ये दोन वर्षांसाठी नोकरी सुरु केली ती सुधा ह्याच हेतूने की मॅनेजमेंट शिकताना जी थेअरी शिकलो ती विकासाच्या क्षेत्रात वापरता येईल का? हळूहळू त्यांना अनेक लोक मिळत गेले. सर्वांनी मिळून आज संस्था खूप मोठी केली आहे.त्यांनी काम सुरु केले तेव्हा फक्त एक कॅपस होता, आज गुजरात मध्ये आठ कॅपस आहेत. दहा लाख मूल्य असलेली संस्था आज दोन कोटी रुपयांची आहे. अपंग लोकांनी स्वावलंबी व्हावे ह्यासाठी संस्था काम करते. दृष्टीहीन मुली ब्यूटी पार्लरसारखे कोर्स चालवतात, फिजिओथेरपी शिकून सेंटर मध्ये काम करतात. विकास साधण्यासाठी योग्य व्यवस्थापनेची गरज असते हे त्यांनी दाखवून दिले आहे. हजारो लोकांच्या आयुष्यात नवा प्रकाश निर्माण करून त्यांना सामान्य आयुष्य जगण्याची संधी मिळवून दिली आहे. अशी ही एकापेक्षा एक वेगवेगळ्या प्रकारची माणसे. कोणत्या तरी ध्येयाने पछाडलेली . सामाजिक कार्य करत असतानाच त्या लोकांचे कल्याण कसे होईल असा विचार करणारी. लेखिकेने त्या सर्वांच्या प्रत्यक्ष मुलाखती घेतल्या आहेत, त्यांचे काम प्रत्यक्ष पाहून जाणून घेतले आहे. त्यामुळे सर्व माहिती व्यवस्थित गोळा करून आपल्यासमोर मांडली आहे. त्यामुळेच त्या मनोगतात म्हणतात, ‘तुमचं आयुष्य कसे ही असले तरी इतरांसाठी एखादा क्षण द्या. इतरांना प्रेम, आनंद, चांगुलपण द्या. जितकं द्याल तितकं तुम्हाला परत मिळेल.’ हेच वाक्य मलाही अतिशय उर्जा देऊन गेले. माझ्याकडे जे आहे, जे मला देणे शक्य आहे ते निरपेक्षपणे ज्यांना गरज आहे त्याला देणे ह्या सारखा आनंद अजून काय असणार? ह्याच वाक्याने मी आपली ह्या आठवड्यात रजा घेते. उद्या पासून सुरु होणार्‍या नवीन सत्रासाठी सारिका ताईंना हार्दिक शुभेच्छा. ...Read more