* Front & back cover images are for illustration purposes only and the price of book is sold separately.
  • Original Book Title: PARYAY SHABDKOSH
  • Availability : Available
  • ISBN : 9788177663051
  • Edition : 5
  • Publishing Year : JANUARY 2000
  • Weight : 0.00 gms
  • Pages : 976
  • Language : MARATHI
  • Category : DICTIONARY
Quantity
Buying Options:
  • Ebooks:
  • Print Books:
MARATHI MARATHI ENGLISH THESAURUS.
मराठी मराठी इंग्रजी पर्याय शब्दकोश

No Records Found
No Records Found
Keywords
#MARATHI MARATHI ENGLISH# THESAURUS#
Customer Reviews
  • Rating StarMAHARASHTRA TIMES 25-12-2019

    ‘पर्यायकोशा’चे जनक... काही व्यक्ती आपल्याला प्रत्यक्ष भेटत नाहीत; पण त्यांचे व्यक्तिमत्त्व व योगदान यातून त्यांची प्रतिमा निर्माण होते. नुकतीच वि.शं. ठकार यांचे निधन झाल्याची बातमी वाचली. त्यांची माझी ओळख त्यांनी लिहिलेल्या ‘इंग्रजी मराठी पर्यायकोशातून झाली. साधारण चार वर्षांपूर्वी नितीन प्रकाशनचे हे पुस्तक योगायोगाने मला मिळाले. त्या वेळी मी मराठीत काही तांत्रिक विषयांवर लेखन करीत होतो. या पुस्तकाचा मला प्रचंड उपयोग झाला. यातले मराठी अनेक पर्यायी शब्द ठकार सरांनी अत्यंत परिश्रमाने एकत्र केले आहेत. ते वाचूनच थक्क व्हायला होते. चार महिन्यांपूर्वी ठकारांशी फोनवर बोललो होतो, त्या वेळी ‘अजून एक कोश करीत आहे,’ असे ते म्हणाले होते. त्यांना आवर्जून भेटायचे होते, पण राहून गेले. त्यांना आदरांजली! -श्रीरंग गोखले, कर्वेनगर ...Read more

  • Rating StarUsha N Koudinya

    Just out of a vernacular medium of up to your neck in translation or in deep conversation? Are you stammering stuttering searching for the right word then here is a book to rescue you from those tongue-tied situations? The first ever Marathi-MarathiEnglish Thesaurus is the answer. It hit the stands in January 2000 and the first edition has been sold out already. The thesaurus is the brain-child of Mr V. S. Thakaar and is his single handed effort. He took the Datte and Karve Marathi dictionary and the Roget`s Thesaurus as the two foundation stones, Thakaar has written this 830 page comprehensive book in six months. The words are arranged in alphabetical order like the Roget`s thesaurus. However, Marathi like othe Indian Languages encompasses the `barakhadis` in addition to the regular vowels and consonants. You could pick up a word and look up for synonyms in Marathi and in English through this book. It contains 1900 main words. ...Read more

  • Rating StarMAHARASHTRA TIMES 19-11-2000

    ग्रंथजगत समृद्ध करणारा ग्रंथ... काय गंमत असते पाहा. मला सर्वस्वी अपरिचित अशा वि. शं. ठकार यांनी तयार केलेला मराठी पर्याय शब्दकोश खरेदी करून मी परतत होतो. बसमध्ये साहजिकच तो चाळत होतो. तेव्हा काही एक आगापिछा नसताना मला विनोबा भावे यांचं स्मरण झालं निवाटलं, त्यांना हा कोश फार आवडला असता. काही आगापिछा नसलेले, मनात उनाडक्या करणारे विचार तसे अर्थहीनच. शब्दकोशांचं परिशीलन करण्यात विनोबा रंगून जात, ही वाचलेली किंवा ऐकलेली आख्यायिका याच्या मुळाशी असणार, हे उघड आहे. परंतु गेले काही दिवस हा कोश चाळल्यानंतर लक्षात आलं, तो विचार सार्थच होता. या कोशाची गुणवत्ता तशीच मोठी आहे. वेगळेपण सर्वसाधारण शब्दकोशापेक्षा पर्याय शब्दकोश भिन्न असतो. शब्दकोशात शब्दांचा अर्थ नेमकेपणे देण्यात येतो. शब्दांच्या वाच्यर्थाबरोबर लक्षणेने शब्दांना प्राप्त झालेले अर्थही त्यात द्यावे लागतात. पर्याय शब्दकोशात किंवा थोडक्यात ‘प. श. कोशात’ एकेका शब्दाला पर्याय म्हणून वापरता येणारे सारे शब्द देण्यात येतात, तसेच शब्द पूर्णपणे समानअर्थी असतात असे नव्हे. तर त्या शब्दाला विविध अर्थछटा असलेले शब्दही ‘पर्याय’ शब्द म्हणून संग्रहित करण्यात येतात. साहजिकच या पर्याय शब्दांत संस्कृत, संस्कृतोद्भव शब्दांबरोबर अगदी माठमोळे शब्द येतात, त्याचप्रमाणे मराठीनं आत्मसात केलेले अन्य देशी भाषांतील शब्दांचा व परदेशी भाषांतील शब्दांचाही त्यात अंतर्भाव होतो. उदाहरण म्हणून ‘अन्न’ हा शब्द पाहावा. डॉ. प्र. न. जोशी यांच्या आदर्श मराठी शब्दकोशात अन्न या शब्दाचा अर्थ दिला आहे. ‘धान्य वगैरेचा खाद्यपदार्थ, आहार, भक्ष्य’. ज्या दृष्टीने ‘आदर्श शब्दकोश’ तयार केला आहे. त्या दृष्टीनं एवढा अर्थ पुरेसा आहे. प.श. कोशात ‘अन्न’ यापुढे देण्यात आलेल्या शब्दात ‘खाद्य, भक्ष्य’पासून ‘भंडारा दाणागोटा, खुराक’ हे पर्याय येतात. शिवाय अन्नाशी संबंधित ‘वनभोजन’ तसेच सूपशास्त्र यांचाही यात अंतर्भाव होतो. हे सारे शब्द १३० आहेत. अन्नाशी संबंधित ‘रांधणे’ वगैरे सहा क्रियापदे आणि माकडमेवा, च्याऊम्याऊसारखे ३५ वाकप्रचारही दिलेले आहेत. आपल्या भाषेतील शब्दांच्या या श्रीमंतीनं जीव लोभावतो या प.श. कोशात एका शब्दाच्या विविध अर्थछटा असलेले शब्द दिले आहेत. त्याचबरोबर या शब्दाशी संबंधित शब्दही दिले आहेत. ‘अंत्येष्टि’ शब्दाच्या पर्याय शब्दांत या शब्दाशी संलग्न असे ‘स्मशान’, ‘कबरस्थान’, ते ‘शववाहिनी’, नि ‘देहदान’ असे शब्दही आले आहेत. आज इंग्रजी भाषेला जे स्थान प्राप्त झाले आहे. ते लक्षात घेऊन मराठी शब्दांचे इंग्रजी पर्याय पर्याप्त प्रमाणात दिले आहेत, त्यामुळे या कोशाच्या गुणवत्तेत व उपयुक्ततेत मोलाची भर पडली आहे. येरा गबाळ्याचे काम नोहे वर दिलेली ‘अन्न’ व ‘अंत्येष्टि’ ही शलाका परीक्षेनं दिलेली भाषेच्या श्रीमंतीचे दर्शन हा कोश कसा करतो, ते लक्षात येतं. त्याचप्रमाणे कोणत्याही भाषेतून मराठीत अनुवाद करणाऱ्यांना हा पं.श. कोश किती उपयुक्त ठरणारा आहे. याचीही जाणीव होते. मराठीच्या विविध स्तरांवरील अभ्यासकांना हा प.शं. कोश संग्रही असणं अपरिहार्य वाटावं व इतरजनांना हा ग्रंथ आपल्यापाशी असल्याचा अभिमान वाटावा. वरील दोन उदाहरणांनीच आणखी एक गोष्ट लक्षात यावी. ती ही की प.श. कोशाची निर्मिती हे येरा गबाळ्याचे काम नव्हे. निरनिराळे शब्दकोश अभ्यासणे, महत्त्वाच्या ग्रांथिक साहित्याचे परिशीलन करणे, शब्द निश्चित करणे, त्यांच्या याद्या बनवणे, त्या पडताळून पाहणे, त्यांची उजळणी-फेरउजळणी वगैरे कामं वेळ खाणारी, डोकं चक्रावणारी नि चिकाटीचं टोक गाठायला लावणारी आहेत. श्री. ठकारांनी हे काम एकहाती केलंय, असं त्यांनी प्रारंभी दिलेल्या त्रोटक निवेदनावरून वाटतं. त्या निवेदनात बऱ्याचजणांनी प्रोत्साहन दिल्याचा त्यांनं साभार उल्लेख केलाय. ते प्रोत्साहन त्यांना महत्त्वाचं वाटलंही असेल, परंतु त्या ज्ञानशाखेबद्दल अतूट ओढ नि हृदयाच्या देठापासूनचा जिव्हाळा नसेल, त्याच्या जोडीला चिवट चिकाटी नसेल, तर दहा-पाच जणांच्या प्रोत्साहनानं अशी कामं सिद्ध होत नाहीत. हे अपवादस्वरूप गुण ठकारांपाशी आहेत, म्हणून हा ग्रंथ सिद्ध झाला. इंग्रजी थॅसॉरस इंग्रजीतील Rojet a Thesaurus of Synonyms and Antanyms प.श. कोश त्याच्या अनेक आणि अनेक प्रकारच्या आवृत्त्या निघाल्या आहेत. मोजकेच पर्यायी शब्द देणारी संक्षिप्त आवृत्तीही निघालीय. त्यात अमूर्त संकल्पना, वस्तुमान आदि प्रकारांत शब्दांचे वर्गीकरणे केले आहे. त्या वर्गीकरणानुसार क्रमांक देऊन शब्दांच्या नोंदी केल्या आहेत. पुढच्याच क्रमांकात त्याच्या विरुद्ध अर्थी शब्दाची नोंद. उदा. त्यातील क्र. १ची नोंद आहे. Existence तर क्रमांक २ची नोंद Non-existence परिशिष्टात इंग्रजी वर्णमालेनुसार सर्व शब्द दिले असून त्या शब्दांचे पर्याय कोणत्या (किंवा कोणकोणत्या) नोंदीत आहेत, ते क्रमांक दिले आहेत. ठकारांनी मराठी प.श. कोशात ही पद्धत अवलंबिली नाही. यात त्यांनी सर्व शब्द अकारविल्हे दिले आहेत. त्यामुळे पुष्कळ शब्दांच्या पुढं त्यांचा उल्लेख आधीच्या अथवा नंतरच्या ज्या नोंदीत आला आहे. त्या शब्दाकडे निर्देश करण्यात आला आहे. सहज उघडलेल्या पू. ३१४ वर डझनभर शब्दांपुढं असे निर्देश आढळतात. उदा. टाकलेली : पाहा : परित्यक्ता. टाकाऊ : पाहा : कुचकामी कोणती पद्धत अधिक चांगली, याबद्दल मतभेद होऊ शकतील. त्याचप्रमाणं कोशातील अधिक-उण्याबद्दल लिहिण्याचा अधिकार या विशिष्ट ज्ञानशाखेच्या अभ्यासकांना जाणाकारांनाच आहे. तो माझ्यापाशी नाही. कोशांना पूर्णविराम नाही शब्दकोश अथवा प.श. कोश यांचं काम कायम संपलं. असं कधी होत नाही. विविध ज्ञानशाखांत पडणारी भर, नव्या ज्ञानशाखांचा उगम आणि विकास, इतर भाषांशी वाढणारा संबंध अशा अनेकविध कारणांनी अशा कोशांना पूर्ण विराम संभवत नाही. हे जेवढं खरं, तेवढंच हेही खरं की कालौघाच्या वेगवेगळ्या टप्प्यांवर त्यांची निर्मिती आवश्यक असते. असे कोश म्हणजे केवळ ग्रंथ नव्हेत, असे कोश म्हणजे ग्रंथसंपदा होय. म्हणूनच विसाव्या शतकाच्या अखेरीस मराठीत अशा ग्रंथसंपदेची भर घालणाऱ्या ठकारांचं मन:पूर्वक अभिनंदन करावंसं वाटतं. माझा स्वत:चा ग्रंथसंग्रह अगदीच छोटा. परंतु बऱ्याच वर्षांपूर्वी ‘श्री तुकाराम बाबांच्या अभंगाची गाथा’ घेतल्यावर तो छोटा संग्रहच मला समृद्ध वाटला. ‘गाथे’हून सर्वस्वी भिन्न अशा ‘विश्रब्ध शारदे’च्या खंडाची भर पडली. तेव्हाही तसाच अनुभव मला आला. ‘गाथा’ व ‘विश्रब्ध शारदा’ यांच्यापेक्षा हा कोश अगदीच वेगळा. परंतु या कोशानं माझा छोटा संग्रह खूपच समृद्ध झाला, असं मला वाटलं. अर्थात असा अनुभव या कोशानं इतर काहीजणांना दिला असेल व यापुढंही अनेकांना तो देईल, यात शंका नाही. – वसंत फेणे ...Read more

  • Rating StarDAINIK KESARI 03-04-2000

    मराठी भाषेतला अमरकोश... संस्कृत भाषेपासून उत्पत्ती झालेल्या मराठी भाषेला त्या भाषेतल्या विपुल शब्द भांडाराचा वारसा मिळाला. संस्कृतमध्ये एका शब्दासाठी समानार्थी, पर्यायी अनेक शब्द आहेत. तसेच मराठीतही आहेत. संस्कृतमधल्या या पर्यायी, समानार्थी शब्दांचा‘अमरकोश’ आहे, पण मराठीत मात्र असा पर्यायी शब्दकोश नव्हता. ती उणीव वि. शं. ठकार यांनी समर्पक शब्दांचा शोध घेऊन त्यांचे परिश्रमपूर्वक एकीकरण करून तयार केलेल्या अभिनव मराठी-मराठी-इंग्रजी पर्याय शब्दकोशाने आता दूर झाली आहे. या शब्दकोशात परंपरेने वापरात असलेल्या समानार्थी शब्दाबरोबरच त्यांनी मराठीत बोलीभाषेतून आलेल्या शब्दांचाही समावेश केला आहे. बोलताना आणि लिहिताना एकाच अर्थाच्या शब्दांचा किंवा म्हणी-वाकप्रचारांचा वापर केला जातो. शब्दाच्या वापरानुसार वाक्याची अर्थच्छटा बदलते. उदा. पेटणे, आग, वणवा, होरपळणे या शब्दांचा वापर करून तयार होणारी वाक्ये भिन्न अर्थाची होतात. हे सर्व शब्द ठकार यांच्या पर्यायी शब्दकोशात आहेत. वैज्ञानिक प्रगतीमुळे प्रचलित झालेल्या दूरदर्शक, दूरचित्रवाणी, ध्वनिक्षेपण अशा शब्दांचाही समावेश आहे. वर्णानुक्रमाने असलेल्या या शब्दकोशात त्या मूळ शब्दाचे नाम (पुलिंगी-स्त्रीलिंगी), सर्वनाम, विशेषण, क्रियापद, क्रियाविशेषण यांचाही तपशील आहे. समानार्थी शब्दांच्या शेवटी प्रचलित वाक्प्रचार आणि इंग्रजीतला समानार्थी शब्द आहे. अलीकडे अनेक मराठी दैनिके, साप्ताहिकात शब्दकोडी प्रसिद्ध होतात. ती सोडविताना एखादा शब्द अडतो, तेव्हा या शब्दकोशाच्या मदतीने हव्या त्या शब्दाचा सहज धांडोळा घेता येईल. नवा या एका शब्दासाठी या शब्दकोशात नव, नवीन, नूतन, नवाळ, नव्हाळ, अपूर्व, अभूतपूर्व, अपरिचित असे ४८ शब्द आणि त्यासोबत नव्याचे नऊ दिवस, तेरड्याचा रंग तीन दिवस, नवी विटी नवे राज्य हे वाक्प्रचार. New, Novel] Unfamiliar, Uncommon, Brand New २२ इंग्रजी शब्दही दिले आहेत. अशा या मूळ १८ हजार शब्दांसाठी समानार्थी शब्दांच्या नोंदीमुळे हा शब्दकोश विद्यार्थी, शिक्षक, पत्रकार, अभ्यासू, साहित्यिक आणि मराठी भाषा शिकणाऱ्यांसाठी अत्यंत उपयुक्त संदर्भग्रंथ ठरला आहे. आठशे तीस पानांच्या शब्दकोशाची ‘मेहता पब्लिशिंग हाऊस’ने ठेवलेली अवघी ३०० रुपयांची किंमत सर्वांनाच परवडणारी आहे. ठकार यांनी हा महत्त्वपूर्ण कोश सिद्ध करून मराठी कोशभांडार समृद्ध करण्यात मोलाचा वाटा उचलला आहे. – वैजयंती कुलकर्णी ...Read more

  • Read more reviews
Write Your Own Review
  • Default typing language is Marathi. To type in English press Ctrl+G key combination
Submit Review
PLEASE SEND YOUR AUDIO REVIEW ON editorial@mehtapublishinghouse.com

Related Books

People Who Bought This Item Also Bought

Latest Reviews

SARTH
SARTH by DR. S. L. BHYRAPPA Rating Star
हेमंत सांबरे

गेल्या तीन दिवसांत ही कादंबरी वाचून पूर्ण झाली .. ही कादंबरी वाचून होताच मन अगदी सुन्न होऊन गेले आहे . त्याचबरोबर अनेक संमिश्र भावना मनात दाटून आल्या आहेत . #आवरण ही जगप्रसिद्ध कादंबरी वाचल्यानंतर भैरप्पा यांच्या बद्दल मनात खूप आदरभाव निर्माण झाला होा . त्यानंतर त्यांचे हे दुसरे पुस्तक म्हणजे #सार्थ आज वाचून पूर्ण केले. या कादंबरीची कथा सातव्या शतकात घडत असते . *नागभट्ट* हा कादंबरीचा नायक आहे . हा नागभट्ट तुमच्या माझ्या सारखा एक सर्वसामान्य मनुष्य आहे . भैरप्पा यांनी त्याच्या नजरेतून त्या काळात घडत असलेल्या अनेक घटनांचा सूक्ष्म आढावा आपल्या समोर अतिशय समर्थपणे मांडला आहे . हे सातवे शतक म्हणजे असे होते की वैदिक धर्माचा प्रभाव जरी जनमानसात असला तरी , बौद्ध धर्माने ही आपली पाळेमुळे पूर्ण निदान उत्तर भारत , पूर्व भारत या भागात पसरवली होती . एक सामान्य मनुष्य म्हणून नागभट्टच्या मनात सुरू असलेली विविध द्वंद , त्याची वैदिक धर्म की बौद्ध धर्म याविषयी झालेली द्विधा मनस्थिती ही लेखकाने अचूक टिपली आहे . अनेक चर्चांमधून बौद्ध तत्त्वज्ञान , वैदिक तत्त्वज्ञान यांची ओळख अतिशय सोप्या भाषेत लेखक आपल्याला करून देतात , ते वाचताना आपल्या चित्ताला एक वेगळेच समाधान मिळत राहते .. या सर्व तत्त्वज्ञानाची प्रदीर्घ चर्चा , नायकाला येत असलेले वेगवेगळे अनुभव यातून आपणही समृध्द होत जातो . मधल्या काळात नायक मथुरेला येऊन राहतो . तेव्हा तिथल्या एका नाटक मंडळींबरोबर ओळख होऊन नायकाला त्यांच्या एका नाटकात प्रत्यक्ष *कृष्णाची* भूमिका करायला मिळते . तेव्हा त्याचे नाव *कृष्णानंद* असे होते . या भूमिकेमुळे नायकाला त्या भागात प्रचंड प्रसिध्दी मिळते . या नाटकातील असलेली त्याची नायिका चंद्रिका या सुंदर स्त्री बरोबर त्याचा विशेष स्नेह होऊन त्यांचे प्रेम ही जुळते . एखादी गोष्टीचा प्रचंड अभ्यास करून त्याला मांडणे यात भैरप्पा यांचा हात कदाचित फार कमी लेखक धरू शकतील . ही कादंबरी वाचतानाही प्रत्यही जाणवत राहते . याच काळात आद्य शंकराचार्य व मंडणमिश्र यांच्यातील झालेल्या जगप्रसिद्ध वादावर दोन ते तीन प्रकरणे या पुस्तकात आली आहे . या दोन दिग्गज वैदिक ऋषी बद्दल मी इतर अनेक ठिकाणी खूप ओझरते उल्लेख ऐकले होते , पण या कादंबरीत विस्तृत माहिती मिळाली , व एक वेगळेच समाधान मिळाले . कादंबरीचा शेवट आपल्याला पुस्तकातील आधीच्या अनेक कथावस्तू पासून एका वेगळ्याच दुनियेत घेऊन जातो .. याच सातव्या शतकात वायव्येकडून अरब लोकांची आक्रमणे सुरू झाली होती . तोपर्यंत भारतवर्षात लढली जाणारी युद्ध फक्त रणांगणावर लढली जात , त्याचा सामान्य जनतेला कुठलाही त्रास होत नसे . पण अरबांनी केलेल्या आक्रमण मुळे भारताचा सांस्कृतिक ढाचा कसा उद्ध्वस्त होऊ लागला याचे अचूक व सत्य वर्णन भैरप्पा यांनी केले आहे . ते वाचताना तेव्हाही हिंदूंची सद्गुण विकृती ( अनावश्यक असलेली अती सहिष्णुता ) कशा प्रकारे हिंदूंचा नाश करते हे ही त्यांनी सांगितले आहे . ती सर्व शेवटची प्रकरणे आपण सर्व हिंदूंनी मुळातच वाचण्यासारखी व अभ्यास करण्यासारखी आहे . एका प्रसंगात जेव्हा काही राजे एकत्र येऊन अरबांवर आक्रमण करण्याचे योजतात , तेव्हा धूर्त अरब त्या गावातील सूर्यमंदीर भ्रष्ट करायची धमकी देऊन त्या गावातील लोकांना युद्ध करण्यापासून व बाहेरून आलेल्या सैनिकांना सहाय्य न करण्याचे वचन घेतात . त्यामुळे जे नको तेच होते , व हळूहळू तो प्रदेश अरबांच्या ताब्यात जाऊन तेथला बौद्ध , वैदिक हिंदू धर्म नष्ट होऊ लागतो , याचे विदारक वर्णन आपल्यासमोर येते . हे वाचताना मला १७५१ साली नानासाहेब पेशव्यांनी काशी वर आक्रमण करून ते क्षेत्र मुक्त करण्याच्या प्रसंगाची आठवण झाली . तेव्हाही काशी मधील जनतेने नानासाहेब पेशव्यांना रोखले होते , नाहीतर तेव्हाचा ज्ञानवापी मंदीर मुक्त झाले असते ... तेव्हाही हिंदूंची सद्गुण विकृती आड आली जशी ती सातव्या शतकात ही आड आली होती .. असो --- अनेक अद्भुत प्रसंगातून आपल्याला ही कादंबरी घेऊन जात राहते ..सातव्या शतकातील भारताचे वर्णन वाचून आपण त्यावेळच्या राजांची वृत्ती , जनतेचा स्वभाव , साधू तसेच बौद्ध भिक्खू यांचे स्वभाव, त्यांचे विचार आपल्याला कळत जातात . लेखक आपल्याला नालंदा विद्यापीठ देखील दाखवून आणतो . त्याकाळात तेथील अध्ययन कसे चालत असे , हेदेखील आपल्याला वाचायला मिळते . पुस्तकाला कादंबरीची मोकळीक असली तरी आपल्याला ऐतिहासिक दृष्टिकोन ही मिळतो , हे नक्की ! ही कादंबरी वाचून होताच, भैरप्पा यांच्या इतर सर्व कादंबऱ्या व पुस्तके वाचण्याची उत्सुकता निर्माण झाली आहे , व ती इच्छा ही लवकरच पूर्ण होईल ही आशा! ...Read more