प्रत्येकाच्या आयुष्यात एक तरी आदर्श व्यक्ती असतेच. लहानपणापासून त्या व्यक्तीची प्रतिमा आपण जपत आलेलो असतो. आपल्यालाही त्या व्यक्तीइतकी झेप घ्यायचीय, हे ध्येय मनोमन ठरवलेलं असतं. पण अचानक या आदर्श व्यक्तीचं बाह्य आणि आंतररूप वेगवेगळं आहे. आपल्याला दिसारी व्यक्ती खऱ्या आयुष्यात तशी नाहीच आहे, हे जेव्हा समोर येतं तेव्हा मनाची जी काय अवस्था होते, विशेषत: बालवयात जे काही विचारांचं वादळ घोंघावतं, ते वि. स. खांडेकर यांनी मध्यरात्र या कथासंग्रहातून मांडलं आहे. या कथासंग्रहात एकूण ९ कथा आहेत. या कथांमधून जीवनाचं मर्म उलगडवण्यात आलं आहे. यातील ‘मध्यरात्र’ ही कथा मुलांच्या डळमळणाऱ्या मनोविश्वाचा अचूक वेध घेते. उर्वरित कथांमधूनही मुलांमध्ये संस्कार रुजवण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे. यातील प्रत्येक कथा विचारांना योग्य दिशा दाखवण्याचं काम करते. ‘मुक्ती’ ही अतिशय वेगळा विषय घेऊन साकारलेली कथा आहे. खूप छान पद्धतीची मांडणी करत स्वत:पुरता विचार न करण्याचा सल्ला यातून देण्यात आला आहे. ‘मासे’ व ‘हत्ती आणि मुंगी’ या रूपककथांमधून सहज, साध्या भाषेत जीवनाचे सार सांगितले आहे. तर ‘दरी व डोंगर’ ही कथा मिळेल त्यात समाधान न मानल्यास काय होते, याचा धडा शिकवते. अहंकाराच्या पदरी निराशा कशी येते, आपणच श्रेष्ठ या गर्वाखाली दुसऱ्याच्या गुणवत्तेकडे आपण दुर्लक्ष करतो आणि प्रसंगी दुसऱ्याची गुणवत्ता कशी कामी येते, हे देखील या कथांमधून मांडण्यात आले आहे. अगदी बालसुलभ, सहज शैलीतील या कथा खरंच लख्ख प्रकाश पाडणाऱ्या आहेत, अंतर्मुख करणाऱ्या आहेत. ...Read more