वुमन ऑन टॉप हे पुस्तक नोकरी करणाऱ्या प्रत्येक स्त्रीसाठी अत्यावश्यक आहे. लेखिका सीमा गोस्वामी यांनी आपले अनुभव अतिशय मार्मिक आणि तरीही सोप्या भाषेत मांडले आहेत. या पुस्तकाचा अनुवाद करताना आपण पुस्तकाचा मूळ गाभा जपत त्यातील नर्मविनोद पकडला आहे. वर्किग वुमन साठी या पुस्तकातील माहितीचा नक्कीच उपयोग होईल. साध्या वाटणाऱ्या गोष्टी किती महत्त्वाच्या असतात याची जाणीव हे पुस्तक करून देते. सीमा गोस्वामी म्हणतात तसे हे पुस्तक खरेच `पथानिदर्शक` आहे. ...Read more

‘सीमा गोस्वामी या भारतातील एका नामांकित पत्रकार. १९९५ पासून पत्रकारितेत त्यांनी फॅशन, राजकारण, जीवनशैली, निवडणूक, स्तंभलेखन वगैरे विषयांवर भाष्य करीत संडे, हिंदुस्तान टाइम्स वगैरे पत्रांद्वारे भारतभर आपला वाचकवर्ग निर्माण केला आहे. ‘वुमन ऑन टॉप’ हे ्यांचे नवे पुस्तक. नोकरी करणाऱ्या स्त्रियांनी प्रगतीचे विविध टप्पे आत्मविश्वासाच्या आणि आपल्या व्यक्तिमत्वाच्या तसेच कर्तृत्वाच्या बळावर कसे गाठावेत याचे स्वानुभवाच्या आधारे विवेचन करणे हे त्यांचे उद्दिष्ट आहे. कॉलेजमध्ये वादविवाद स्पर्धेत भाग घेणाऱ्या इंग्रजीवर प्रभुत्व असणाऱ्या विशीतल्या तरुणीने एका साप्ताहिकात शिकाऊ वार्ताहराच्या जागेसाठी मुलाखत दिली आणि चलाखपणे उत्तरे देऊन सीमाने पत्रकारितेत पहिली नोकरी मिळवली! ‘तुम्ही जरा चढेल आणि शिष्ट वाटला. पण तुमचा निबंध चांगला होता म्हणून तुम्हाला संधी देण्यात आली.’ असे तिला निवड समितीच्या एका सदस्याने नंतर सांगितले. ते तिने कायम लक्षात ठेवले. उत्तम काम हे आपले ब्रीदवाक्य मानले. पुरुषांचे वर्चस्व असलेल्या ऑफिसात एका तरुण स्त्रीने आपले स्वत:चे स्थान निर्माण करणे हे त्यावेळीही सोपे नव्हते. आपल्याला नोकरीत मुसंडी मारायची असेल, तर स्वत:च्याच हुशारीवर आणि चलाखीवर पुढं जायला हवं. आपला मार्ग शोधून काढायला हवा हे तय तरुणीला ऐन विशीत जे जाणवलं ते आज पन्नाशीतलही तितकंच महत्त्वाचं आहे असे तिला अनुभवावरून वाटते आणि त्यासाठी पुस्तक लिहावेसे वाटते. इतर भगिनींना टॉपवर जाण्यासाठी कानमंत्र द्यावेसे वाटते. नोकरी मिळाली तरी पुढे आपला पोशाख, आपला वॉर्डरोब, ऑफिस मीटिंगातील आपला सहभाग, त्यावेळी आपल्या वर्तनातून प्रकट होणारा आगाऊपणा आणि आत्मविश्वास यांच्यातील सीमारेषा, आपल्या सहकाऱ्यांबरोबरचे आपले संबंध (लंच डिनरची आमंत्रणे आणि लैंगिक छळवाद, ड्रिंक्स इत्यादीबाबत फास्ट अँड इझी यासारखा बसणारा शिक्का) ऑफिसमधला रोमान्स, सहकाऱ्यांचे गुणदोष, ऑफिसमधले वातावरण, व्यवस्थेचा भाग होण्यासाठी लागणारी कौशल्ये, टीमचे नेतृत्व करण्याचे कसब, निर्णायक प्रसंगी आवश्यक असणारे धैर्य, आपल्या विचारांबद्दलचा आग्रह, वर्चस्व गाजवण्याची हातोटी, ऑफिसमधले काम आणि कौटुंबिक कर्तव्ये यांचा मेळ घालण्यातले कौशल्य आणि वेळेचे नियोजन, ताणतणाव, नव्या ज्ञानाचे आकलन संपादन, नोकरीच्या ठिकाणी आपला प्रभाव वाढवणे अशा अनेक गोष्टींबाबत तारतम्य पाळावे लागते. नोकरी करताना ती व्यावसायिक वृत्तीने करणे, करिअर घडवणे या दृष्टीने सीमा गोस्वामी यांनी अनेक ठोकताळे या पुस्तकात सांगितले आहेत. तशा टिप्स यात दिल्या आहेत. नोकरी करणाऱ्या स्त्रियांसाठी एक पथदर्शक पुस्तक म्हणून याची उपयुक्तता अभिप्रेत असली तरी सर्वच स्त्री-पुरुषांना हे पुस्तक प्रेरक ठरेल. फर्स्ट इम्प्रेशन. सुरुवात, छान दिसणे, बॉसला खूष ठेवणे, घरापासून दूर, बेडरूम की बोर्डरूम, लैंगिक छळ, निरोगी राहणे, वेगवान आयुष्य आणि आय अ‍ॅम द बॉस अशा दहा प्रकरणात हा सर्व पट मांडण्यात आला आहे. या पुस्तकाचे एक वैशिष्ट्य म्हणजे आवश्यक तेथे देण्यात आलेल्या सूत्ररूप सूचना. अशा माहितीपूर्ण सूत्रांमुळे या पुस्तकाची पारायण करायची इच्छा होईल. या पुस्तकातील एक विशेष म्हणजे लैंगिक छळाबाबत नमूद केलेली व्यूहरचना. ‘नोकरीच्या ठिकाणी स्त्रियांना होणारा सर्वात जास्त त्रास हा लैंगिक छळाचा असू शकतो. साधी चेष्टामस्करी, थोडाफार सौंदर्याचा उल्लेख, शृंगारिक वा चावट शेरा म्हणजे लैंगिक छळ नव्हे. थोड्याशा खुल्या बोलण्याला ‘सेक्शुअल हॅरासमेंट’ म्हणून संबोधू नका. नाहीतर ‘लांडगा आला रे आला’ म्हणून उगाचच हाकाटी करणाऱ्या गोष्टीतल्या मुलासारखी तुमची अवस्था होईल आणि जेव्हा खरोखरच काहीतरी गंभीर प्रसंग ओढवेल, तेव्हा तुमचा कोणीही गांभीर्याने विचार करणार नाही.’ असा इशारा लेखिका देते. तुमच्या मनाप्रमाणे घडलं आणि तुमच्या छळवादाला बाहेरचा रस्ता दाखवण्यात आला, तर छानच! पण त्या सुनावणीत विजय मिळेलच असं गृहीत धरू नका. ऑफिसमध्ये तुम्हाला अनावश्यक ताण वाटत नसेल, तर तुम्ही तिथेच काम सुरू ठेवू शकता. पण जर तुम्हाला शरमल्यासारखं वाटत असेल किंवा तुम्हाला सूचकपणे असं सांगण्यात येत असेल की तुम्ही दुसरीकडे काम करून अधिक खूष राहू शकाल, तर मात्र दुसरी नोकरी शोधायला सुरुवात करा. तुम्ही झुंज जिंकली नसेल. पण स्वत:च्या मुद्यांवर ठाम राहून आणि उघडपणे बोलण्याचं धैर्य दाखवून युद्ध नक्कीच जिंकलं आहे आणि तुम्ही कुठेही नोकरी केलीत, तरी त्याबद्दलच्या समाधानाची एक उबदार भावना तुमच्या सगळ्या करिअरमध्ये तुमच्याबरोबर राहील. लैंगिक छळवादाची शिकार आपण होऊ नये, ही खात्री पटवण्यासाठी काय करावं लागेल? जो खराच छळवादी असतो, त्याला कोणत्याही प्रकाराने छळवादापासून परावृत्त करता येत नाही, हे बरोबर आहे. मग तुम्ही शालीन वेषभूषा करा, सुसंस्कृतपणे वागा किंवा कडक ‘डोन्ट-मेस-विथ-मी’ असं ध्वनित करा. नोकरीच्या ठिकाणी चुकीचे संदेश जाऊ देणं, ह्यात देखील काहीच फायदा नाही. जेव्हा धक्का देता देता ढकलून दिले जातं तेव्हा फार तर लोक असा विचार करतील की तुम्हाला नीट मार्गदर्शन करण्यात आलं नव्हतं किंवा तुम्ही अनभिज्ञ होतात. वाईटात वाईट ते हा विचार करतील की ही परिस्थिती तुम्हीच ओढवून घेतली आहे. तुमची प्रतिमा ही कामाच्या ठिकाणी फार महत्त्वाची आहे. तुम्ही एक ‘सेक्शुअल’ व्यक्ती आहात अशी तुमची प्रतिमा तयार होत असेल, तर जो संदेश मिळतो तो तशीच वागणूक तुम्हाला मिळावी हाच असतो. लोकांच्या लक्षात येण्यासाठी वेषभूषा करत असाल, तर मग लोकांनी तिची दखल घेतल्यावर भडकून काय उपयोग? सेक्ससाठी तुम्ही उपलब्ध आहात, अशा पद्धतीचं जर तुमचं वागणं असेल आणि तसं तुम्हाला जर वागवलं गेलं तर ‘लैंगिक छळ’ झाल्याची बोंब तुम्ही ठोकू शकत नाही. नोकरी करणाऱ्या स्त्रियांना आपल्या कार्यालयात कसे वागावे याचे बहुमोल मार्गदर्शन करणारे हे अप्रतिम पुस्तक आहे. ...Read more