दैनिक सामना १७-११-१९ प्रेरणादायी चरित्र...
काही माणसं अशी असतात की, जीवनाची निश्चित अशी रूपरेषा त्यांनी आखलेली नसते. जीवन जसं समोर येईल त्या पद्धतीने ती वागत जातात; पण जीवनाशी अशी टक्कर देताना ती बहुआयामी होतात. बेंजामिन फ्रँकलिन हे अशा लोकांपैकीच एक. ‘बेंजामिन फ्रँकलन’ हे त्यांचं आत्मचरित्र त्यांच्या बहुआयामित्वाचं दर्शन घडवतं. लेविस लिअरी यांनी हे आत्मचरित्र वाचकांसमोर आणलं आहे. मराठीत अनुवाद सई साने यांनी केला आहे.
बेंजामिन फ्रँकलिन यांचा जन्म १७०६ मध्ये बोस्टन येथे झाला. त्यांचे वडील साबण, मेणबत्त्या इत्यादी तयार करत असत. बेंजामिन हे जोशुआ फ्रँकलिन यांच्या १७ अपत्यांपैकी १५ वे अपत्य होते. अगदी लहान वयातच त्यांना त्यांच्या भावाच्या- जेम्स यांच्या- मुद्रणालयात शिकाऊ उमेदवार म्हणून काम करावे लागले; परंतु भावाशी न पटल्यामुळे त्यांनी ती नोकरी सोडून दिली आणि ते फिलाडेल्फियाला निघून गेले. भावाच्या वृत्तपत्रात त्यांनी थोडे लेखन केले. ती त्यांची वृत्तपत्रलेखनाची सुरुवात होय.
फिलाडेल्फियाला गेल्यावर त्यांनी सॅम्युएल किमर नावाच्या माणसाकडे नोकरी धरली. तिथे त्यांच्या अनेक ओळखी झाल्या. तरुण फ्रँकलिनच्या वृत्तीची धडाडी आणि चमक गव्हर्नरच्या नजरेत भरली आणि त्यांनी लहान वयातच फ्रँकलिनला स्वत:चा छापखाना काढण्याची कल्पना सुचवली. त्यासाठी लागेल ती मदत आपण करू असेही सुचवले. फ्रँकलिनच्या वडिलांचा त्यांच्या लहान वयामुळे या गोष्टीला विरोध होता. तरीही फ्रँकलिन इंग्लंडला गेले आणि तिथे गेल्यावर त्यांच्या लक्षात आले की, गव्हर्नर साहेबांनी त्यांना फसवले. तिथे त्यांनी एका मुद्रकाकडे नोकरी केली.
१७२६ मध्ये डनहॅम नावाच्या आपल्या ज्येष्ठ मित्राबरोबर त्यांचा व्यापार सांभाळावा या कल्पनेने ते परत आले; परंतु लवकरच डनहॅमचे निधन झाल्यावर त्यांनी परत किमरकडे नोकरी धरली. दोन वर्षांनी किमरचे पॅनसिल्व्हानिया गॅझेट ताब्यात घेऊन त्यांनी ते वृत्तपत्र यशस्वीरीत्या चालवले. त्यांची जुनी प्रेयसी डेबोरा रीड हिच्याशी त्यांनी विवाह केला. त्यांना दोन मुले होती. पहिला मुलगा विल्यम यालाच उद्देशून या आत्मचरित्राचा पहिला भाग लिहिला आहे.
१७३० च्या दशकात फ्रँकलिन यांनी अनेक छोटी-मोठी पदं भूषवली. सरकारचे छपाईचे काम त्यांच्याकडे होते. त्याच वेळी त्यांनी आपल्या ‘पुअर रिचर्ड्स अ‍ॅलमनॅक’ लिहायला सुरुवात केली. ते फिलाडेल्फियाचे पोस्टमास्तर बनले. या दशकाच्या शेवटी त्यांनी फ्रँकलिन स्टोव्हची निर्मिती केली. १७४० च्या दशकात त्यांनी अनेक कामं हातात घेतली, ज्यात अग्निशमन दल, पोलीस खातं, पॅनसिल्व्हानिया विश्वविद्यालय, रस्तेसफाई अभियान आणि इतर छोट्या सार्वजनिक कामांचा समावेश आहे.
१७४८ मध्ये ते मुद्रणाच्या व्यवसायातून निवृत्त झाले आणि त्यांनी विद्युतशक्तीच्या वैज्ञानिक प्रयोगांवर आपले लक्ष केंद्रित केले. १७५३ मध्ये त्यांना हार्वर्ड आणि येल विद्यापीठांकडून मानद पदव्या मिळाल्या. ते अमेरिकेचे पोस्टमास्तर जनरल बनले. पुढल्या वर्षी जेव्हा इंग्लंड आणि फ्रांस यांच्यातील युद्ध सुरू झाले. (फ्रेंच आणि इंडियन युद्ध), तेव्हा वसाहतींच्या संरक्षणाकरता लागणारा निधी कसा गोळा करता येईल, त्याची योजना फ्रँकलिन यांनी आखायला सुरुवात केली. प्रत्यक्ष युद्धातही त्यांचा सहभाग मोठा आहे. सैन्य जमवणे, प्रशिक्षित करणे, तोफखाना, किल्ले बांधणी इत्यादी अनेक गोष्टींत त्यांचा सक्रिय सहभाग होता. त्यांच्या काळातील ते एक उत्तम राजनैतिक मुत्सद्दी होते.
हे आत्मचरित्र १७५७ च्या घटनांपाशी येऊन अचानकच थांबतं. ते अपूर्णच राहिलं. हे आत्मचरित्र तीन वेगवेगळ्या काळात फ्रँकलिननी लिहिलं– १७७१ मध्ये इंग्लंड येथे, १७८३ मध्ये फ्रांस मध्ये आणि १७८८ मध्ये अमेरिकेत. ते पूर्ण करण्यापूर्वीच फ्रँकलिन यांचा १७९० मध्ये मृत्यू झाला.
एक माणूस किती प्रकारची कामं करू शकतो, त्याचा प्रत्यय हे आत्मचरित्र वाचल्यावर येतो. अर्थातच हे आत्मचरित्र प्रेरणादायक आहे.
- अंजली पटवर्धन
...Read more
Kiran Borkar टर्कीमधील रुईन शहरातील डोंगराळ भागात एक अतिशय पुरातन शक्तीपीठ आहे.हे शक्तीपीठ पूर्ण स्वायत्त असून कोणत्याही राष्ट्राची त्यावर सत्ता नाही .सॅम्युअल हा शक्तीपीठातील उच्च श्रेणीतला संन्यासी . त्याने नुकतीच एक अतिशय खडतर अशी अंतिम दीक्षा घेतली आहे . पण अानक तो शक्तीपीठाच्या डोंगरावर चढून गेला आणि टी आकाराचा क्रॉस करून स्वतःला झोकून दिले. त्याचे खाली पडणे ही एक विशिष्ट क्रिया होती . सर्व जगाने आपली ही कृती पहावी म्हणून तो चार तास त्या एकाच ठिकाणी टी आकार बनवून उभा होता .
जगाला ही एक विचित्र आत्महत्या वाटली . पण तिथे असेही काही लोक होते त्यांना ती घटना म्हणजे एक संकेत होता ज्याची ते प्रदीर्घ काळ वाट पाहत होते .
शक्तीपीठात राहून आपली ओळख लपवणाऱ्या विशिष्ट पोशाख घालणाऱ्या अतिशय गुप्तता बाळगत काम करणाऱ्या या महासत्तेचा अंत होण्याचे हे लक्षण होते .
पण पोलिसांना अजूनही सॅम्युअलची ओळख पटलेली नाही . पोस्टमार्टेम करताना त्याच्या शरीरात एक चामड्याचा पट्टा सापडतो त्यावर एक फोन नंबर लिहिलेला असतो. तो फोन नंबर त्याच्या बहिणीचा आहे . गुन्हे पत्रकार असलेली त्याची बहीण लिव्ह भावाचे शव ताब्यात घ्यायला रुईन शहरात पोचते. पण विमानतळावरच तिच्यावर हल्ला होतो . शक्तीपीठ आपल्या पूर्ण ताकदीनिशी तिच्या आणि सॅम्युअलच्या शवामागे लागते .ते सॅम्युअलचे शव पळविण्यात यशस्वी होतात पण प्रत्येकवेळी लिव्ह वाचते . तिला वाचवणाऱ्या लोकांना शक्तीपीठाचा अंत होणार हे ठाऊक आहे .आणि त्याला कारणीभूत लिव्ह ठरणार हेही माहीत आहे .
असे कोणते रहस्य शक्तीपीठाने लपवून ठेवले आहे ..?? कोणते भयानक विधी त्या ठिकाणी चालतात..?? ज्याच्यासाठी शक्तीपीठ आपल्या मार्गात येणाऱ्या प्रत्येकाचा नाश करते . एक रहस्य वाचविण्यासाठी भयानक असे खूनचक्र रुईन शहरात चालू झाले आहे . लिव्हशी संबंध येणाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीचा यात बळी पडणार आहे .मग तो जगाच्या पाठीवर कुठेही असो .
प्रत्येक पानावर उत्कंठा वाढविणारे एक थरारक रहस्य .
...Read more