- ममता मुनगीलवार
जॅक कॅनफिल्ड आणि मार्क हॅन्सन या अमेरिकेतल्या. सर्वप्रिय, सुप्रसिद्ध अशा दोन वक्त्यांनी मिळून संकलित केलेल्या या कथा जगाच्या कानाकोपऱ्यातल्या जनमानसाच्या मनाला जाऊन भिडल्या आहेत, भावल्या आहेत.
या कथांमधील आशावाद, बुद्धीवाद तुम्हाला येणारं नैराश्य झटकून टाकायला मदत करेल. अतिशय विचारपूर्वक निवडलेल्या या कथा म्हणजे `अशक्य` शब्दप्रयोगाला झुगारून देऊन आपल्या
आयुष्याचा मार्ग उजळून टाकणाऱ्या आहेत. जेव्हा कधी तुम्हाला तुमचा मुद्दा ठामपणे मांडावासा वाटेल, एखाद्या मित्र-मैत्रिणीला स्फूर्ती द्यावीशी वाटेल किंवा लहान मुलाला शिकवण द्यावीशी वाटेल, तेव्हा या पुस्तकातील अनेक हृदयस्पर्शी कथांचा हा ठेवा नक्कीच उपयोगी पडेल..
"लोकं फार वाईट वागतात...!” “जिकडे बघावं तिकडे निराशाजनक चित्र दिसत असतं.” “चांगलं असं काही घडतच नाही का?” “सगळीकडेच परिस्थिती कशी खराब झाली आहे नाही?" इ.इ. असे उद्गार वेळोवेळी आपल्याला ऐकायला मिळतात. कधी कधी आपणही त्याच सुरांत सूर मिळवतो. हे उद्गार अगदीच निरर्थक असतात असं नाही, पण वाईटाबरोबरच जगात थोडं का होईना चांगलंही घडतं आहेच की! चांगलंही वागणारी, विधायक कामं करणारी माणसंही आहेतच की!
आपल्याला अनेक वेळा माणुसकीचे सुखद अनुभव येत असतात. आशादायक असं काहीतरी घडतंय असं जाणवतं. कधी कधी एखादी अगदी सामान्य व्यक्ती देखील अशी काहीतरी असामान्य, अद्भुत कृति करून दाखवते की जी आदर्श ठरावी. जिच्यापासून सर्वांनी बोध घ्यावा- शिकावं असं तीव्रतेनं वाटतं!
आजच्या ताणतणावाच्या, हिंसेच्या, दहशतवाद-द्वेषानी भरलेल्या जगात गरज कशाची आहे तर- प्रेमाची, परोपकाराच्या भावनेचं पुनरूत्थान करण्याची! पाश्चिमात्य व पौर्वात्य देशातील अनेक सामान्य (क्वचित सुप्रसिद्ध) व्यक्तींनी असंच काहीतरी जगावेगळं करून दाखवलंय जे सगळ्यांच्याच मनाला भावण्यासारखं आहे. अशा या सत्यकथा `Chicken Soup for the Soul` ह्या Best Sellers च्या यादीतील इंग्रजी पुस्तकांतून १९९२ साली प्रसिद्ध झाल्या आहेत. ह्याचे पुढील भाग Second, Third, Fourth Serving of Chicken Soup for the soul या शीर्षकाखाली..
मराठी भाषांतर पण खूप सुंदर रित्या
केलेलं आहे..
इंडीयन सोल, मदर्स सोल ही पुस्तके अजून वाचनीय
आहेत.
- CHATURANG 01-12-2007
उत्साहवर्धक चिकन सूप...
‘चिकन सूप फॉर द सोल’ आणि ‘चिकन सूप फॉर द वुमन्स सोल’ ही दोन्ही पुस्तके अलीकडेच ‘मेहता पब्लिशिंग हाऊस’ने प्रसिद्ध केली आहेत. अमेरिकेत प्रथम प्रकाशित झालेली चिकन सूप नामक पुस्तकांची मालिका बघता बघता बेस्ट सेलर झाली आणि जगभर पोहोचली. मेहतांनी त्याचे अनुवादाचे हक्क मिळवले आणि त्यामुळे त्यातील काही कथा आता मराठीत वाचायला मिळत आहेत. अनुक्रमे उषा महाजन आणि शामला घारपुरे यांनी ही पुस्तके मराठीत अनुवादित केली आहेत. ‘चिकन सूप फॉर द सोल’ मधील काही कथा ‘चतुरंग’ पुरवणीत २००३ मध्ये उषा महाजनांच्या ‘जीवनाचे सार’ या सदरात प्रसिद्ध झाल्या आहेत. दोन्ही पुस्तकांच्या किंमती प्रत्येकी १६० रुपये आहेत. त्या पुस्तकांतील या कथा वानगीदाखल इथे प्रसिद्ध करीत आहोत. या दोन्ही पुस्तकातील छोटेखानी कथा आपल्याला उत्साहाचे, सकारात्मकतेचे टॉनिक पुरवतात. काही कथा अंतमुख करतात, तर काही कथा नवा दृष्टिकोन देतात.
- DAINIK TARUN BHARAT 20-05-2007
जगावं कसं? सांगणारं ‘चिकन सुप फॉर द सोल’ …
प्रकाशावाचून सूर्य असूनच शकत नाही पण मध्ये येणारे ढग त्या प्रकाशाला झाकून टाकतात. त्यामुळे सुर्याचा नितळ प्रकाश धुसर होत जातो. मानवी मनाचे देखील असेच आहे. मनावरील ताण तणाव मानवाची शक्ती क्षीण करून टाकतात. मनावर मरगळ येऊन माणसाचे संपूर्ण जीवन निरस होऊन जाते. अशावेळी गरज तसे ती ही मरगळ झटकून चालण्याची आणि उत्साहाने कामाला लागण्याची पण हे तेव्हाच शक्य होते जेव्हा आपण आपल्यापेक्षा दु:खी आणि समस्येने ग्रासलेली माणसे पाहतो. त्यांच्याविषयी ऐकतो. त्यावेळी आपल्याला त्यांच्यापुढे आपले दु:ख थिटे वाटू लागते. या लोकांनी अडचणींवर मात करून ज्या पद्धतीने संकटावर मात केली असते. ते बघुन आपल्यालाही उभे राहण्याची ताकद मिळते.
अशीच ताकद आपल्याला ‘चिकन सुप फॉर द सोल’ हे पुस्तक वाचून मिळते. जॅक कॅनफिल्ड अणि मार्क व्हिटर हॅसन यांनी लेखन आणि संकलन केलेल्या मानवी मनोगुणांचा शोध घेणाऱ्या कथा या पुस्तकात आहेत. अतिशय उत्साहकारक आणि प्ररेक अशा कथा या पुस्तकात आहेत. मुळ इंग्रजी कथा आणि अनुभवांचा अनुवाद उषा महाजन यांनी केला आहे.
पुस्तकाचे नाव मोठे गमतीशीर आहे ‘चिकन सुप फॉर द सोल’ मुखपृष्ठ आणि पुस्ताकचे नाव वाचून प्रथमदर्शी पाहणाला वाटते की हे रेसीपीचेच पुस्तक आहे. दुस अर्थाने ते रेसीपीचेच पुस्तक आहे पण ते मानवी मनाच्या स्वास्थासाठी असणे रेसीपीच आहे. त्या प्रत्यक्ष कृतीनेच आपले स्वास्थ अबाधित राहते याबाबत अनुवादक म्हणतात की अनेक ठिकाणी माणसे आजारीपणातून उठले की शारिरीक शक्ती पुर्ववत येण्यासाठी चिकन सूपच फक्त पीत असतात. त्याचप्रमाणे हे पुस्तक तुमच्यासाठी जीवनाचे सार ठरते. गमावलेला आत्मविश्वास परत मिळविण्यासाठी या पुस्तकातील अनुभवांचा फायदा आपलयाला होत असतो.
आजच्या ताणतणावाच्या जगात आवश्यकता आहे ती एकमेकांविषयी प्रेमाची सहानुभूतीची आवश्यकता आहे. आधुनिक स्पर्धेच्या युगात त्यालाच माणसे पारखी झालेले आहेत. म्हणूनच गरज आहे परोपकाराच्या भावनेचे पुनरुस्थान करण्याची, पाश्चिमात्त्य आणि पौर्वात्त्य देशातील अनेक सामान तसेच प्रसिद्ध व्यक्तींनी आपले जीवनविषयक अनुभव यात सांगितलेले आहेत. काहींनी जगावेगळे धाडस केलेले आहेत. त्यांचे अनुभव आणि ध्येय साध्य करण्यासाठी घेतलेली मेहनत हे सगळ्यांनाच अत्यंत प्रेरक असेच आहे. अशा या सत्यकथा ‘चिकन सूप फॉर द सोल’ ह्या ‘बेस्ट सेलर’च्या यादीतील इंग्रजी पुस्तकातून १९९२ साली प्रसिद्ध प्रसिद्ध झाल्या आहेत. त्याचे चार भाग प्रसिद्ध झाले आहेत. यातील अनुभव आणि सत्यकथा अतिशय भावस्पर्शी असल्याने जगातील अनेक भाषांतून त्याचे भाषांतर झालेले आहे.
जीवनातील अनेक वाटांवर ह्या पुस्तकातील सत्यअनुभव आपल्याला मदतीला येतात. पुस्तकात या सत्य अनुभवांचे सात भाग करण्यात आले आहेत. त्यात प्रेमाविषयी, विद्वत्ता, स्वप्नपूर्ती अडचणींवर मात आणि वाईटातून चांगले शोधण्याची कला याविषयी लोकांनी आपले अनुभव सांगितले आहे. या कथांमधील आशावाद, बुद्धिवाद तुम्हाला येणारे नैराश्य झटकून टाकायला नक्कीच मदत करील. ज्याप्रमाणे पंचतत्रातील कथा आपण मुलांना बोधकथा म्हणून सांगतो. त्याप्रमाणे या पुस्तकातील अनुभव कथा मुलांना बोधपर आपल्याला सांगता येतील या सत्यकथा असल्याने मुलांना देखील त्या उद्बोधक होतील यात शंका नाही.
-मंजुषा पवनीकर
- INDIAN EXPRESS 19-6-2007
Timeless treasure...
YEARS ago, the series of `Chicken Soup for the Soul` books was on the best sellers list. Recently I saw the Marathi translation of the book and on reading it, I think it is the best possible gift for those who read only Marathi literature. My heartiest congratulations to the translator. Usha Mahajan, who has really done an excellent job with her lucid Marathi. These true stories of courage, love, compassion and achieving dreams are truly inspiring for one and all. They are a timeless treasure.
V. M. Pranjapye
- INDIAN EXPRESS 19-6-2007
Worth reading...
KUDOS to Usha Mahajan who has translated the best seller `Chicken Soup For the Soul` in Marathi. Now, Marathi literature lovers have the opportunity to read these inspiring stories. The flow of her language is very good, so the translation appears very natural. In today`s world of terrorism, war, hatred and uncertainty, these stories of courage and love must be read by one and all. This book should be kept in toe stock of Marathi medium school libraries as well as private libraries.
Anita Thakur, Aundh
- DAINIK PUDHARI 20-05-2007
‘गुणकारी’ चिकन सूप…
‘चिकन सूप फॉर द सोल’ ही पुस्तकमालिका अमेरिकेत बेस्टसेलर गणली जाते. जगभरातील लाखो वाचकांना हे चिकन सूप अत्यंत आवडले आहे, आवडत आहे. आता मराठीतही हे चिकन सूप उपलब्ध झाले. मेहता पब्लिशिंग हाऊसनं ‘हेल्थ कम्युनिकेशन्स इंक’ कडून या मालिकेतील पुस्तकांच्या मराठी अनुवादाचे हक्क मिळवले आहेत. आता मराठी वाचकांना या पुस्तकांचा आस्वाद घेता येणार आहे. या मालिकेतील ‘चिकन सूप फॉर द सोल’ (मानवी मनोगुणांचा शोध घेणाऱ्या कथा) व ‘चिकन सूप फॉर द वुमन्स सोल’ (स्त्रीमनोगुणांचा शोध घेणाऱ्या कथा) ही दोन पुस्तके मराठीत प्रसिद्ध झाली आहेत. यापैकी ‘चिकन सूप फॉर द सोल’चं लेखन व संकलन जॅक कॅनफिल्ड व मार्क व्हिक्टर हॅन्सन याचं असून याचा मराठी अनुवाद उषा महाजन यांनी केला आहे. ‘चिकन सूप फॉर द वुमन्स सोल’चं लेखन व संकलन जॅक कॅनफिल्ड व मार्क व्हिक्टर हॅन्सन, जेनिफर रीड डॉथॉर्न व मार्सी शिमॉक यांचं असून या पुस्तकाचा मराठी अनुवाद श्यामला घारपुरे यांनी केला आहे. या मालिकेत सामान्य व्यक्तींनी लिहिलेल्या, त्यांनी स्वत: अनुभवलेल्या साध्या, छोट्या गोष्टी असतात. या आशावादी, सकारात्मक सत्यकथा जीवनावर प्रेम करायला शिकवतात. उदासी दूर करायला, नैराश्याला झटकून टाकायला मदत करतात त्याचबरोबर जीवनात खूप आनंद आहे, खूप चांगुलपणा आहे, प्रेमाची सोबत आहे हा विश्वास या कथांतून दृढ होतो. जगाच्या पाठीवर निरनिराळ्या संस्कृती नांदतात. भिन्न कुटुंबपद्धती दिसते. खान-पान, पेहराव, वर्ण, रंगरूप, पोशाख, शरीरयष्टी निरनिराळी दिसते पण माणसाच्या भावभावना त्याच असतात, त्यांचा आनंदाचा बहर आणि दु:खाचा झाकोळ तोच असतो त्यामुळं या साध्या साध्या प्रसंगांतून फुलणाऱ्या पण मनाला भिडणाऱ्या कहाण्या जगात सर्वत्र आवडीनं वाचल्या जातात. या मालिकेत सतत नवनव्या पुस्तकांच्या शृंखला जोडल्या जात आहेत.
आपल्याकडं जसं सर्दी-खोकला, कणकणी यावर घरगुती औषध म्हणून तुळशीचा किंवा तत्सम काढा घेतला जातो तसं परदेशात चिकन सूप गुणकारी मानलं जातं. लगेच आराम देणारं, कणकणी पळवून लावणारं, उत्साह जागवणारं असं सर्वमान्य पेय.
या कथा एकाकी मनाला उभारी देण्याचं काम करतील. ढासळलेला आत्मविश्वास मजबूत करण्यास साहाय्य करतील. या कथांतली पात्रं आपल्याला नक्कीच स्फूर्ती, प्रेरणा आणि हिंमत देतील, स्वप्न पाहण्याची व ती जिद्दीनं पूर्ण करण्याची उमेदही देतील.
असं हे चांगुलपणावरच विश्वास दृढ करणारं. जीवनातला आनंद पाहायला शिकवणारं, नात्यातील रेशमी भावबंधाच्या उबदार अनुभूती देणारं भविष्याचा मार्गदर्शक ठरणारं, मनाला उभारी देणारं चिकन सूप निश्चितच गुणकारी आणि सर्वांनीच चवीचवीनं जरुर आस्वाद घ्यावा, असं आहे. अगदी शाकाहारीनीसुद्धा.
- DAINIK PUDHARI 20-05-2007
‘गुणकारी’ चिकन सूप…
‘चिकन सूप फॉर द सोल’ ही पुस्तकमालिका अमेरिकेत बेस्टसेलर गणली जाते. जगभरातील लाखो वाचकांना हे चिकन सूप अत्यंत आवडले आहे, आवडत आहे. आता मराठीतही हे चिकन सूप उपलब्ध झाले. मेहता पब्लिशिंग हाऊसनं ‘हेल्थ कम्युनिकेशन्स इंक’ कडून या मालिकेतील पुस्तकांच्या मराठी अनुवादाचे हक्क मिळवले आहेत. आता मराठी वाचकांना या पुस्तकांचा आस्वाद घेता येणार आहे. या मालिकेतील ‘चिकन सूप फॉर द सोल’ (मानवी मनोगुणांचा शोध घेणाऱ्या कथा) व ‘चिकन सूप फॉर द वुमन्स सोल’ (स्त्रीमनोगुणांचा शोध घेणाऱ्या कथा) ही दोन पुस्तके मराठीत प्रसिद्ध झाली आहेत. यापैकी ‘चिकन सूप फॉर द सोल’चं लेखन व संकलन जॅक कॅनफिल्ड व मार्क व्हिक्टर हॅन्सन याचं असून याचा मराठी अनुवाद उषा महाजन यांनी केला आहे. ‘चिकन सूप फॉर द वुमन्स सोल’चं लेखन व संकलन जॅक कॅनफिल्ड व मार्क व्हिक्टर हॅन्सन, जेनिफर रीड डॉथॉर्न व मार्सी शिमॉक यांचं असून या पुस्तकाचा मराठी अनुवाद श्यामला घारपुरे यांनी केला आहे. या मालिकेत सामान्य व्यक्तींनी लिहिलेल्या, त्यांनी स्वत: अनुभवलेल्या साध्या, छोट्या गोष्टी असतात. या आशावादी, सकारात्मक सत्यकथा जीवनावर प्रेम करायला शिकवतात. उदासी दूर करायला, नैराश्याला झटकून टाकायला मदत करतात त्याचबरोबर जीवनात खूप आनंद आहे, खूप चांगुलपणा आहे, प्रेमाची सोबत आहे हा विश्वास या कथांतून दृढ होतो. जगाच्या पाठीवर निरनिराळ्या संस्कृती नांदतात. भिन्न कुटुंबपद्धती दिसते. खान-पान, पेहराव, वर्ण, रंगरूप, पोशाख, शरीरयष्टी निरनिराळी दिसते पण माणसाच्या भावभावना त्याच असतात, त्यांचा आनंदाचा बहर आणि दु:खाचा झाकोळ तोच असतो त्यामुळं या साध्या साध्या प्रसंगांतून फुलणाऱ्या पण मनाला भिडणाऱ्या कहाण्या जगात सर्वत्र आवडीनं वाचल्या जातात. या मालिकेत सतत नवनव्या पुस्तकांच्या शृंखला जोडल्या जात आहेत.
आपल्याकडं जसं सर्दी-खोकला, कणकणी यावर घरगुती औषध म्हणून तुळशीचा किंवा तत्सम काढा घेतला जातो तसं परदेशात चिकन सूप गुणकारी मानलं जातं. लगेच आराम देणारं, कणकणी पळवून लावणारं, उत्साह जागवणारं असं सर्वमान्य पेय.
या कथा एकाकी मनाला उभारी देण्याचं काम करतील. ढासळलेला आत्मविश्वास मजबूत करण्यास साहाय्य करतील. या कथांतली पात्रं आपल्याला नक्कीच स्फूर्ती, प्रेरणा आणि हिंमत देतील, स्वप्न पाहण्याची व ती जिद्दीनं पूर्ण करण्याची उमेदही देतील.
असं हे चांगुलपणावरच विश्वास दृढ करणारं. जीवनातला आनंद पाहायला शिकवणारं, नात्यातील रेशमी भावबंधाच्या उबदार अनुभूती देणारं भविष्याचा मार्गदर्शक ठरणारं, मनाला उभारी देणारं चिकन सूप निश्चितच गुणकारी आणि सर्वांनीच चवीचवीनं जरुर आस्वाद घ्यावा, असं आहे. अगदी शाकाहारीनीसुद्धा.
- DAINIK SAMACHAR 06-09-2009
मनाला सावरणाऱ्या गोष्टी…
गेल्या काही वर्षांमध्ये अनुवादीत साहित्याला मराठी रसिकांनी उत्स्फुर्त प्रतिसाद दिला आहे. विविध विषयांवरील अन्य भाषातील पुस्तके मराठी अनुवादित झाली आणि त्याला वाचकांचा चांगला प्रतिसाद लाभला, विशेषत: इंग्रजी भाषेतील अनुवादित पुस्तकांनी मराठीत मोठी बाजारपेठ काबीज केली. अशाच तीन अनुवादित पुस्तकांचे प्रकाशन मेहता पब्लिशिंग हाऊनसने नुकतेच केले आहे. ‘चिकन सूप फॉर द सोल’ ही मालिका इंग्रंजी साहित्यविश्वात खूप लोकप्रिय आहे. याच मालिकेतील ‘चिकन सूप फॉर द टीनएज सोल.’ ‘चिकन सूप फॉर द मदर्स सोल’ आणि ‘चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क’ ही तीन पुस्तकं मराठीत अनुवादित झाली आहेत.
‘चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क’ या पुस्तकाचा अनुवाद श्यामला घारपुरे यांनी केला असून अन्य दोन पुस्तकं सुप्रिया वकील यांनी अनुवादित केली आहेत. ‘चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क’ या पुस्तकात कामाच्या ठिकाणचं धैर्य, अनुकंपा आणि सर्जनशीलता यांच्या कथा आहेत. ‘चिकन सूप फॉर द टीनएज सोल’ या पुस्तकात वयात येणाऱ्या मुलांना जीवनमूल्य कळावीत या दृष्टीने जीवन, प्रेम आणि शिकणं या विषयीच्या कथा आहेत तर ‘चिकन सूप फॉर द मदर्स सोल’ या पुस्तकात ‘आईपण जागवणाऱ्या कथा आहेत. वेगवेगळ्या घटकांचा विचार करून पुस्तकं लिहिण्यात आल्यामुळे त्या त्या घटकांना प्रेरणा देणाऱ्या अशा या कथा आहेत. मनाला सावरणाऱ्या, धीर देणाऱ्या आधाराचा खंबीर हात देणाऱ्या कथा ‘चिकन सूप फॉर द टीनएज सोल’ या पुस्तकातून भेटीस येतात. ‘चिकन सूप फॉर द मदर्स सोल’ या पुस्तकातील कथा ‘आई’पणा भोवती गुंफलेल्या आहेत. ‘चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क’ या पुस्तकातून आदर्श जात, सुप्रिया वकील आणि श्यामला घारपुरे यांनी ओघवत्या भाषेत या मूळ इंग्रजी पुस्तकांचा अनुवाद केला आहे.
‘चिकन सूप’ मालिका…
जॅक कॅनफिल्ड आणि मार्क हॅन्सन हे ‘चिकन सूप’ या पुस्तकमालेचे संस्थापक सदस्य आणि निर्माते. या दोघांनी ‘चिकन सूप’ या मालिकेंतर्गत जवळजवळ २०० शीर्षकांची पुस्तके लिहिली.
किम्बर्ली किर्बर्जर यांनीही त्यांना सहकार्य केले. तसेच जेनिफर हॉथॉर्न, मॅसी शिमॉथ या दोघींनीदेखील या पुस्तकमालेच्या लेखनात सहभाग घेतला आहे. छोट्या छोट्या कथांचे संकलन असलेली ही मालिका जगभर लोकप्रिय ठरली. गिनिज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डमध्येदेखील या पुस्तकाची नोंद झालेली आहे.
मेहता पब्लिशिंग हाऊसने ही पुस्तके मराठीत आणली आहेत. ही पुस्तके म्हणजे निराश मनाला प्रेरणा देणारी आणि जीवनाकडे वेगळ्या पद्धतीने पाहायला शिकवणारी अशी आहेत. चिकन सूप फॉर टीनएज सोल हे पुस्तक जीवन, प्रेम व शिकणे याविषयी मार्गदर्शन करतील, तर चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क हे कामाच्या ठिकाणी घडणाऱ्या अनुभवांचे संकलन आहे. चिकन सूप ही मालिका प्रचंड लोकप्रिय झाली असून, या मालिकेत आतापर्यंत ६८ पुस्तके प्रसिद्ध झाली आहेत. दरवर्षीयामध्ये आणखी पुस्तकांची भर पडतच आहे.
चिकन सूप या मालिकेतील पुस्तकांमध्ये आईविषयीचेही पुस्तक आहे. या तिन्ही पुस्तकांमधील छोट्या छोट्या कथा या अनुभवांवर आधारलेल्या असून, त्या प्रत्येक कथेतून एक वेगळा संदेश निश्चितच मिळतो. ‘वपुर्झा’ हे व. पु. काळे यांचे पुस्तक जसे कधीही, कुठूनही, कुठल्याही पानापासून वाचण्याचा आनंद घेता येईल, अशा धर्तीचे आहे, तसेच या तीन पुस्तकांचे आहे. अनेक लोकांनी आपल्याला आयुष्यात आलेले अनुभव या लेखकांकडे पाठविले, त्याचे उत्कृष्ट संकलन व संपादन करून ही पुस्तके आकारास आली आहेत. मराठीमध्ये आपल्याकडे पंचतंत्र किंवा हितोपदेश यामध्ये जो संदेश छोट्या छोट्या गोष्टींतून मिळतो, त्याची आठवण ही पुस्तके वाचताना आवर्जून होते. या पुस्तकांमधील सर्व कथा या आजच्या काळातील असून, अत्यंत व्यक्तिगत अशा असल्याने प्रत्येक वाचक त्याच्याशी आपले नाते जोडू शकतो.
‘चिकन सूप’च्या ‘लज्जत’दार कथा…
इंग्रजी साहित्यविश्वात ‘चिकन सूप फॉर द सोल’ ही पुस्तकांची मालिका चांगलीच लोकप्रिय आहे. समाजातील वेगवेगळ्या घटकांना छोट्या छोट्या कथांमधून मार्गदर्शन करणारी ही पुस्तकं जगभर प्रसिद्ध आहेत. या मालिकेतील ‘चिकन सूप फॉर द टीनएज सोल’, ‘चिकन सूप फॉर द मदर्स सोल’ आणि ‘चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क’ ही पुस्तकं मराठीत अनुवादित झाली असून मेहता पब्लिशिंग हाऊसने ती प्रकाशित केली आहेत.
धकाधकीच्या आयुष्याचा प्रवास करताना प्रत्येकालाच स्वत:ची अशी एक ‘स्पेस’ हवी असते. ती मिळाली नाही तर मानसिक आणि शारीरिक पातळीवर अनेक समस्या उभ्या राहू शकतात. संवाद, शेअरींग ही प्रत्येक जीवमात्राची नैसर्गिक गरज आज बदलत्या जीवनशैलीत पूर्णत्वास जातेच असं नाही. वेगवेगळ्या विषयांवर, स्वत:च्या समस्यांबद्दल कोणाशी तरी बोलावं, असं वाटत असलं तरी प्रत्येकवेळी ते शक्य होतंच असं नाही. किंबहुंना एखाद्याचे प्रश्न ऐकण्यामध्ये दुसऱ्या व्यक्तिला क्वचितच रस असतो. त्यामुळे बहुतेकवेळा मनातले प्रश्न मनातच राहतात. दबून ठेवलेले हे प्रश्न मग कधी अन्य मार्गाने डोकं वर काढतात. मनातल्या या विचारांना मोकळी वाट मिळावी, यासाठी आवश्यक असणारं ‘आउटलेट’ मिळण्यासाठी पुस्तकांसारखा दुसरा पर्याय नाही. आपल्याकडे ग्रंथांना गुरू मानलं जातं. ते खरंही आहे. वेगवेगळ्या विषयांवरही पुस्तकं आपली संवादाची, ज्ञानवृद्धीची भूक भागवत असतात. यातून आपल्या मनातील भावनांना वाटही मिळत असते आणि माहिती-ज्ञानाच्या कक्षाही रुंदावत असतात. एका नव्या जगाची ओळख यातून आपल्याला होते आणि आपण स्वत:कडे तटस्थ वृत्तीने पाहू शकतो. यातून स्वत:मधील गुण, अवगुण, व्यक्तिमत्त्वातील दोष यांचीही जाणीव होते. ते दूर करण्यासाठी काय करता येईल, याचं मार्गदर्शन पुस्तकातून होतं. त्यामुळेच ग्रंथ हे गुरु असतात तसेच ते मागर्दशक मित्रही असतात. समाजातील वेगवेगळ्या घटकांच्या वेगवेगळ्या समस्या असतात, वेगवेगळ्या नात्यांची जबाबदारी पार पाडताना, वेगवेगळ्या भूमिका निभावताना तारेवरची कसरत करावी लागते. या प्रत्येक घटकाला मार्गदर्शक आणि प्रेरणादायी ठरलेली ‘चिकन सूप फॉर द सोल’ ही मालिका इंग्रजी साहित्यविश्वात खूप लोकप्रिय आहे. जॅन कॅनफिल्ड आणि मार्क व्हिक्टर हॅन्सन यांनी ही मालिका लिहिली असून त्यामध्ये प्रेरणा देणाऱ्या, वेगवेगळ्या प्रसंगातून यशाचा मंत्र सांगणाऱ्या छोट्या छोट्या कथा आहेत. या मालिकेअंतर्गत वेगवेगळ्या घटकांसाठी वेगवेगळी पुस्तकं प्रकाशित झाली आहे. ‘चिकन सूप फॉर द प्रिझनर्स सोल’, ‘चिकन सूप फॉर द व्हॉलेंटिअर्स सोल’, ‘चिकन सूप फॉर द ओशन लव्हर्स सोल’, ‘चिकन सूप फॉर द हॉर्स लव्हर्स सोल’ अशी वेगवेगळी पुस्तकं याआधीच बरीच लोकप्रिय झाली आहेत. जगभरातील विविध भाषांमध्ये या पुस्तकांचे अनुवाद करण्यात आले असून त्यांनाही ही चांगली लोकप्रियता लाभली आहे. याच मालिकेतील ‘चिकन सूप फॉर द टीनएज सोल’, ‘चिकन सूप फॉर द मदर्स सोल’ आणि ‘चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क’ ही तीन पुस्तकं मराठीत अनुवादित झाली असून मेहता पब्लिशिंग हाऊसतर्फे ती प्रकाशित करण्यात आली आहेत.
‘चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क’ या पुस्तकाचा अनुवाद श्यामला घारपुरे यांनी केला असून अन्य दोन पुस्तकं सुप्रिया वकील यांनी अनुवादित केली आहेत. ‘चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क’ या पुस्तकात कामाच्या ठिकाणचं धैर्य, अनुकंपा आणि सर्जनशीलता यांच्या कथा आहेत. ‘चिकन सूप फॉर द टीनएज सोल’ या पुस्तकात वयात येणाऱ्या मुलांना जीवनमूल्य कळावीत या दृष्टीने जीवन, प्रेम आणि शिकणं याविषयीच्या कथा आहेत तर ‘चिकन सूप फॉर द मदर्स सोल’ या पुस्तकात ‘आई’पण जागवणाऱ्या कथा आहेत.
जॉन कॅनफिल्ड आणि मार्क हॅन्सन हे चिकन सूप मालिकेचे निर्माते आणि संस्थापक आहेत. या दोघांनी लेखन आणि संकलन केलेल्या ‘चिकन सूप’ मालिकेची सध्या दोनशे शीर्षकं आहेत आणि जगभरातील चाळीस भाषांमधील वाचकांपर्यंत ती पोहोचली आहेत. आता मराठीतही ही पुस्तकं आल्याने मराठी वाचकांना त्याचा आनंद घेता येईल. छोट्या छोट्या गोष्टींतून जीवनाची मूल्य सांगणं हे मालिकेचं वैशिष्ट्य. समाजातील वेगवेगळ्या घटकांचा विचार करून पुस्तकं लिहिण्यात आल्यामुळे त्या त्या घटकांना प्रेरणा देणाऱ्या अशा या कथा आहेत.
आयुष्याच्या प्रवासात किशोरवय हा नाजूक टप्पा असतो. एकीकडे जाणिवा उमलत असतात, डोळ्यात नवी स्वप्नं हसत असतात. त्याच वेळी व्यवहारी जगाचं करकरीत वास्तवही समोर येतं. अशा वेळी मनाला सावरणाऱ्या, धीर देणाऱ्या आधाराचा खंबीर हात देणाऱ्या कथा ‘चिकन सूप फॉर द टीनएज सोल’ या पुस्तकातून भेटीस येतात. ‘चिकन सूप फॉर द मदर्स सोल’ या पुस्तकातील कथा ‘आई’ पणाभोवती गुंफलेल्या आहेत. जगाच्या पाठीवर कुठेही गेलं तरी ‘आईपण’ सारखंच असतं. या कथांमधून स्थळ, काळ या साऱ्या भेदाच्या पलीकडे जाऊन आईच्या वात्सल्याचा स्पर्श घडतो.
‘चिकन सूप फॉर द सोल अॅट वर्क’या पुस्तकातून आदर्श कार्यपद्धती उलगडत जाते. माणसं काम करताना पाट्या टाकतात, असं म्हटलं जात असलं तर सर्वसामान्य माणूस प्रसंगी प्राणही पणाला लावून अंत:करणापूर्वक सेवावृत्तीने काम करतो. त्या कामाचं कार्यात रुपांतर होतं. त्याचा आदर, गौरव अभिनव पद्धतीने करणं ही उदात्त कार्यसंस्कृती आहे. या पुस्तकातून याच संस्कृतीची ओळख होते. या तिनही पुस्तकातून जीवनविषयक आगळी मूल्यं प्रत्ययास येतात. सुप्रिया वकील आणि श्यामला घारपुरे यांनी ओघवत्या भाषेत या मूळ इंग्रजी पुस्तकांचा अनुवाद केला आहे.
समाजातील वेगवेगळ्या क्षेत्रात काम करणाऱ्या माणसांचे अनुभव वेगवेगळे असतात, त्याचबरोबर त्यांच्या समस्याही वेगवेगळ्या असतात. प्रत्येक क्षेत्रातील व्यक्तींशी संवाद साधण्याचं काम या मालिकेतील पुस्तकांनी केलं आहे. शाळकरी मुलं, नुकताच कॉलेजच्या उंबरठ्यावर पाऊल ठेवलेले विद्यार्थी, वयात येणाऱ्या मुली, कॉलेज शिक्षण संपवून बाहेर पडणारे विद्यार्थी अशा वेगवेगळ्या टप्प्यांवर ही पुस्तकं मार्गदर्शन करतात. त्याचप्रमाणे वेगवेगळ्या कौटुंबिक जबाबदाऱ्या सांभाळताना होणारी तारांबळ, आई, वडील, पती, भाऊ, बहीण अशा भूमिका पार पाडताना होणारी कसरत, कामावरचे ताण-तणाव, सहकाऱ्यांशी असणारं वर्तन, वेगवेगळ्या कारणाने सतावणारी असुरक्षितता अशा वळणांवर ‘चिकन सूप’ मालिकेतील पुस्तकं प्रेरणादायी ठरतात. छोट्या छोट्या कथांमधून मिळणारी उर्जा वाचकाला एक नवी दृष्टी देते. या पुस्तकांचे अनुवाद आता प्रसिद्ध झाल्याने मराठी वाचकांना त्याची खुमारी अनुभवता येणार आहे.