* Front & back cover images are for illustration purposes only and the price of book is sold separately.
  • Original Book Title: AAPALYA PURVAJANCHE VIDNYAN
  • Availability : Available
  • ISBN : 9788190734431
  • Edition : 6
  • Publishing Year : NOVEMBER 2008
  • Weight : 0.00 gms
  • Pages : 232
  • Language : MARATHI
  • Category : SCIENCE
  • Available in Combos :NIRANJAN GHATE COMBO SET - 16 BOOKS
Quantity
Buying Options:
  • Ebooks:
  • Print Books:
THE POWER OF PYRAMIDST, ATOM BOMBS, AEROPLANES IN THE TIMES OF THE MAHABHARAT, WHETHER OUR GODS WERE THE PERSONS COMING HERE FROM THE OTHER PLANETS? ARE TYPICAL QUESTIONS DEFINITELY ASKED DURING SCIENCE LECTURES. THE LECTURER TRIES TO REPLY THESE DEFINITE QUESTIONS ACCORDING TO HIS ABILITY AND CAPACITY; HE SAYS ALL THIS IS HUMBUG. HOWEVER, WHATEVER HE HAS READ IS USELESS, HE DARE NOT ADMIT. AFTER 1965, BOOKS MENTIONING THAT MOST OF THE SCIENCE THAT WE SEE AND EXPERIENCE TODAY WAS INVENTED AND DISCOVERED LONG BEFORE BY OUR ANCESTORS. THE BOOK BY GEORGE ADANSKI CONTAINS ALL THE TOPICS MENTIONED ABOVE. PEOPLE WHO BELIEVE IN THESE BOOKS, ARE NOT READY TO BELIEVE IN THOSE WHO ARE ACTUALLY DOING DEEP RESEARCH IN THIS FIELD. THEY ARE STUDYING THE THINGS THAT ARE FOUND IN THE EXCAVATION VERY CAREFULLY. SO, REALLY SPEAKING, WE SHOULD BELIEVE IN THESE SCHOLARS (EGYPTOLOGISTS, ARCHEOLOGISTS, POLYETOLOGISTS ETC;), AS THEY HAVE EVIDENCES AND PROOFS. HOW AND WHY? ALL THIS IS INCLUDED IN THE TWO BOOKS UNDER REVIEW VIZ. OUR ANCESTORS AND THEIR SCIENCE` AND `OUR ANCESTORS AND THEIR TECHNOLOGY` WRITTEN BY SHRI. NIRANJAN GHATE. SHRI. GHATE IS A WRITER NOT ONLY IN MARATHI BUT ALSO IN ENGLISH. A POST GRADUATE (M.SC. GEOLOGY) OF PUNE UNIVERSITY, HE HAS LOT OF PROFESSIONAL EXPERIENCE OF BEING AN EDITOR OF ABOUT 10 SCIENTIFIC WELL KNOWN MAGAZINES. HE HAS BEEN A MEMBER / ADVISOR TO MANY GOVT. EDUCATIONAL INSTITUTES AND AIR, PUNE CENTER. HE HAS BEEN AWARDED MANY AWARDS BY SCIENTIFIC AND GOVT. AGENCIES. OUT OF HIS 97 BOOKS, 28 BOOKS HAVE BEEN PUBLISHED BY MEHTA PUBLISHING HOUSE, PUNE. HIS TWO BOOKS MENTIONED ABOVE ARE GOOD EVIDENCE OF HIS SCHOLARLY KNOWLEDGE. IT SEEMS THAT HE HAS TAKEN STRENUOUS EFFORTS FOR EVERYTHING.
विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील व्यक्तींबद्दल सामान्य माणसांच्या मनात नेहमीच कुतुहल असतं. शास्त्रज्ञांचा विक्षिप्तपणा, त्यांची एककल्ली वृत्ती संशोधकांची धडपड, पेटंट मिळाल्यानंतर एकाच पेटंटवर अमाप श्रीमंत बनलेल्या संशोधकांची कहाणी, ह्या गोष्टी सत्य हे कल्पनेपेक्षा अद्भुत असतं, हे पटवून देतात. त्यामुळं अशा व्यक्ती घडल्या कशा? हे जाणून घ्यायचीही आपल्या मनात इच्छा असते. ह्या पुस्तकामध्ये अशा मान्यवर शास्त्रज्ञ आणि संशोधकांच्या बाबतीतलं कुतुहल शमविण्याची क्षमता आहे. त्याच बरोबर ह्यामुळं तरुण वाचकांना आपणही; असं काहीतरी करायला काय हरकत आहे, असं वाटावं, ही अपेक्षाही लेखकाला वाटते. त्याच दृष्टीनं हे पुस्तक वाचावं, असं मात्र नाही. ह्या शास्त्रज्ञांची धडपड वाचून वाचकाची करमणूकही होईल. त्यामुळंही वाचकानं हे पुस्तक वाचायला हरकत नाही.
लोकमान्य सेवा संघ, पारले तर्फे गुरुवर्य कै.मा. सी. पेंढारकर पुरस्कार २००८-२००९
Video not available
No Records Found
No Records Found
Keywords
#NIRANJAN GHATE #JYACHKARAVBHALA #PARYAVARANPRADUSHAN #MARATHIBOOKS #VEDHPARYAVARNACHA #DNYANDEEP #FARFARVARSHAPURVI #ROBOTFIXING #DNYANDEEP#NIRANJAN GHATE# #ज्ञानदीप#निरंजन घाटे##SWAPNACHOURYA#ज्याचंकरावंभलं #निरंजन घाटे #कथासंग्रह #एकाप्रकरणाचीसुरुवात #ज्याचंकरावंभलं #आणखीएकविकेट #जीनचेमाप #आमचाज्ञानेश्वर #एकामहादेवाचीकृपा #शेवटचाहप्ता #उद्योजक #अनूचाराजा #अनंतानावाचीवल्ली #बाळ्या #डायव्हर्शननिबाळासाहेब #व्यवहारी #मराठीपुस्तके #मराठीप्रकाशक #JYACHAKARAVABHALA #NIRANJANGHATE #EKAPRAKANACHISURUVAT #AANKHIEKWICKET #JEENCHEMAP #AAMCHADNYANESHWAR #EKAMAHADEVACHIKRIPA #SHEVATACHAHAPTA #UDYOJAK #ANUCHA RAJA #ANANTANAVACHIVALLI #BALYA #DIAVARTIONNIBALASAHEB #VYAVHARI #MARATHIBOOKS #ONLINEMARATHIBOOKS #TRANSLATEDMARATHIBOOKS #TBC #TRANSLATEDBOOKS@50%
Customer Reviews
  • Rating StarMeghashri Dalvi

    आपल्या पूर्वजांचे विज्ञान हा एक वादग्रस्त विषय आहे. कधीकधी त्याचं अकारण उदात्तीकरण केलं जातं, तर कधीकधी ते सरसकट मोडीत काढलं जातं. पण निरंजन घाटे यांनी ‘आपल्या पूर्वजांचे विज्ञान’ या लेखसंग्रहात या विषयाकडे अत्यंत वस्तुनिष्ठ पद्धतीने पाहिलं आहे आणि ह या पुस्तकाचं सर्वात मोठं बलस्थान आहे. इथे आपले पूर्वज याचा अर्थ केवळ भारतीय पूर्वज असा न घेता, मानवजातीचे पूर्वज असा घ्यायचा आहे. लालसर तपकिरी रंगातलं सुरेख मुखपृष्ठ आणि मलपृष्ठदेखील वेगवेगळ्या प्राचीन संस्कृती अधोरेखित करतात. ब्लर्बमध्ये म्हटल्याप्रमाणे भूतकाळातल्या शृंखलांना एक-एक जोडून पूर्वजांच्या ज्ञानर्जानाचं फलित आणि कालौघात लुप्त झालेल्या सांस्कृतिक मूल्यांचा माहितीपूर्ण खजिना यात आहे. प्राचीन वैदयकशास्त्र, त्याकाळच्या शस्त्रक्रिया, विशेषत: मेंदूच्या शस्त्रक्रिया, भूल देण्याच्या पद्धती अशी सुरुवातींच्या लेखांमध्ये या खजिन्याची मस्त झलक मिळते आणि पुस्तक वाचून पूर्ण होईपर्यन्त ते खाली ठेवता येतच नाही. दुर्बीणीचा शोध, रेडिओचा शोध अशा गेल्या काही शतकांमधल्या संशोधनाचे भरपूर दस्तावेज उपलब्ध आहेत. पण खेळांचे प्रकार, चश्मा, छत्री, शिवणकाम, गोंदवणे, आरसे असे शोध एकट्यादुकट्याचे नसतात. ते समूहाने कसे लावले असतील, ही कल्पना कोणी मांडली असेल, त्याला इतरजणांनी कशी प्रतिक्रिया दिली असेल, चुकतमाकत त्यांनी ते शोध कसे परिपूर्ण करत नेले असतील, हे मला खूप मोहित करतं. त्यामुळे ‘आपल्या पूर्वजांचे विज्ञान’ हा लेखसंग्रह माझ्या दृष्टीने खरोखरीच खूप अमूल्य आहे. त्याकाळचं एखादं शास्त्र वा तंत्र टप्प्याटप्प्याने कसं विकसित होत गेलं याच्या खात्रीशीर लिखित नोंदी उपलब्ध नसतात. त्यामुळे आधार असतो तो उत्खननातून मिळालेले पुरावे, गुहामधली भित्तीचित्रं, पुराजीवशास्त्रातल्या तज्ञांची निरीक्षणं, अर्धेमुर्धे शिलालेख, किंवा नंतर लोकसाहित्यातले उल्लेख यांचा. या सगळ्याचा मेळ घालत तज्ञ मंडळी त्याकाळच्या समाजजीवनाचं एक एकसंध चित्र उभं करण्याचा प्रयत्न करतात. ते खूप तपशीलात या लेखांमध्ये येतं. हळूहळू त्याकाळच्या माणसाची जीवनशैली आपल्यासमोर उलगडत जाते. त्यांची रहाणी, त्यांच्या अडचणी, त्यावरचे त्यांनी काढलेले तोडगे – बघता बघता आपण त्या काळात जाऊन पोचतो. हा अनुभव फार अप्रतिम! तुर्कस्तान, पेरू, इजिप्त, सिंधू संस्कृती, चीन, ग्रीक आणि रोमन संस्कृती, फ्रान्स, स्पेन असा आरशांचा विलक्षण इतिहास आहे, भारतात ते कुठून आले ते नक्की सांगता येत नाही. आरशावरच्या नक्षीचं कोडं देखील मस्त. सौंदर्याची लक्षणं म्हणून अवयवांचे आकार बदलणे, दागिने, किंवा केसांचे टोप हे प्रकार फार गमतीशीर आहेत. पाश्चात्य देशांच्या तमोयुगातल्या वैयक्तिक स्वच्छतेच्या कल्पना तितक्याच भयंकर. भारतीयांमध्ये मात्र साबण वापरणे, दात आणि शरीर स्वच्छ ठेवणे महत्वाचे होते. सौंदर्यप्रसाधनांचा उपयोग जगभर रंगतदार होता आणि त्यात विविध धातू आणि रसायनांचा वापर होता. दागिन्यांचा प्रवासही असा थक्क करणारा. इ.स.पू. 20,000 एवढया पुरातनकाळचं हस्तिदंती कडं असो, की पुढे इ.स.पू. 3,000 मधली नकली रत्नं असोत, माणसाची दागिन्यांची आवड कालातीत खरी! डागाचे दागिने बनवण्याची कला इटलीत इ.स.पू. 1500 मध्ये पूर्णत्वाला गेली होती, ती ग्रीकोरोमन संस्कृतीत हळूहळू लयाला गेली, आणि मग अगदी अलीकडे 1933 मध्ये तिचं पुनरूज्जीवन झालं हा आलेख स्तिमित करून जातो. मुळात साप्ताहिकासाठी लिहिले असल्याने प्रत्येक लेख छोटा आहे. मात्र काही वेळा ते एकत्र वाचले पाहिजेत. प्राचीन काळात बागबगीचे आणि त्यांचं शास्त्र हे खूप गंभीरपणे घेतलं जायचं. या संग्रहातले त्याविषयीचे चारही लेख उत्कृष्ट आहेत. इजिप्तमधल्या फराहोंची वनस्पतींची आवड, असिरियन बागा, चंद्रगुप्त मौर्यांची राजेशाही बाग, एकंदरीत राजांचा बागांचा आणि बागकामांचा छंद छान मांडला आहे. आपल्याकडले ऋषींचे आश्रम आणि बृहत्संहितेतल्या शास्त्रशुद्ध निगराणीच्या सविस्तर सूचना यांचाही उल्लेख आहे. मेक्सिको किंवा बॅबिलॉनमधल्या तरंगत्या बागा, चिनी बगीचे, झेन बगीचे अशी वळणं घेत ही गाथा सुरेख उलगडत जाते. पुढे ग्रीक खेळांविषयीचे चार सलग लेखही असेच अप्रतिम आहेत. त्यामध्ये ग्रीक संस्कृतीचं वास्तव दर्शन घडतं. आपले पूर्वज आकाशात विहार करत, त्यांच्याकडे अण्वस्त्र बनविण्याचं ज्ञान होतं, अशा दंतकथांबद्दल लेखक निरंजन घाटे यांनी सुरूवातीला आपली भूमिका स्पष्ट करताना म्हटलं आहे, “जोपर्यंत ठोस पुरावे मिळत नाहीत तोपर्यंत अशा गोष्टींवर विश्वास ठेवणं ही आत्मवंचना ठरेल.” मुळात अभ्यासक पिंड असल्याने त्यांनी या गोष्टींबाबत संशोधन करत, माहिती मिळवत, शास्त्रीय पडताळणी करत लेखनाची मांडणी केलेली आहे. त्यामुळे पुस्तकाला माहिती, मनोरंजन, आणि एक संदर्भग्रंथ असे अनेकविध पैलू लाभले आहेत. घाटे यांच्या लेखनात नेहमीच एक सहजपणा असतो. ह्या लेखनप्रपंचात त्यांना स्वत:ला भरपूर आनंद मिळाला असणार, कारण तो आनंद या लेखनात पुरेपूर उतरला आहे आणि तो आपल्यापर्यंत नेमका पोचतो. हा विषय नावीन्यपूर्ण आहेच, शिवाय घाटेंच्या भाषेत लालित्य आहे. विज्ञानासारखा विषय, तोही जुन्या काळच्या विज्ञानाविषयक, असा कोणताही आवेश न ठेवता सहजसुंदर भाषेत वाचताना आपण मंत्रमुग्ध होऊन जातो. या अनोख्या अनुभवासाठी ‘आपल्या पूर्वजांचं विज्ञान’ वाचायलाच हवं! ...Read more

  • Rating StarMAHARASHTRA TIMES 26-7-2009

    `आपल्या पूर्वजांचे विज्ञान` या पुस्तकाच्या प्रारंभी लेखकाने आद्य रुग्णालयांची माहिती दिली आहे. शिकार करणे, दुसऱ्या प्राण्यांची केलेली शिकार चोरणे, फळे-कंदमुळे वेचणे हे माणसाचे पोट भरण्याचे मार्ग! शत्रू असल्याने मारामाऱ्याही! त्यामुळे जखमा बऱ्या व्हावयात म्हणून झाडपाला वापरणे, जखमी बांधवांची सेवा करणे यातून वैद्यकाचा पाया घातला गेला, असे मानले जाते. मानववंशशास्त्रज्ञ आणि पुरातत्त्वशास्त्रज्ञांच्या मते याचा ठाम पुरावा उत्तर इराकमधील गुहांमध्ये सापडला. हिप्पोव्रॅâटीसचा दृष्टीकोन शास्त्रीय होता. रुग्णाचे निरीक्षण करुन तो नोंदी ठेवे. खाण्यावर नियंत्रण आणि मोकळ्या हवेत व्यायाम हा आरोग्याचा पाया आहे, चालण्यासारखा व्यायाम नाही असे तो म्हणे. त्याने त्या काळात उपलब्ध असे सर्व वैद्यकीय ज्ञान संकलित केले. त्याने वैद्यांसाठी जी शपथ तयार केली ती आजही आधुनिक डॉक्टरांच्या नैतिकतेचा आधार मानली जाते. प्राचीन भारतात वैद्यक प्रगत अवस्थेत होते. इसपूर्व दुसऱ्या शतकापासून भारतीय वैद्यकानं जगाचे डोळे दिपवले. या वैद्यांची वैद्यकिय हत्यारे प्रगत झाली. सुश्रुत संहितेत अशा शंभरापेक्षा जास्त हत्यारांचे वर्णन आहे. शस्त्रक्रियेच्या साधनांचा पहिला पुरावा इजिप्त मध्ये मिळाला. शस्त्रक्रियेसाठी वापरली जाणारी हत्यारे खूप प्रगत होती. पिरॅमिड बांधताना इजिप्तमध्ये शल्यविशारदांना जास्त मागणी होती. एवढ्या प्रचंड बांधकामात अपघात होणे, त्यामध्ये मजूर जखमी होणे स्वाभाविकच होते. शस्त्रक्रियेची अवजारे तांब्याची होती. खरेतर आधुनिक वैद्यकातली बरीच औषधे प्राचीन वैद्यकाला माहीत होती पण या औषधाचे कार्य कसे चालते, याची माहिती नव्हती. त्यामुळे औषधाचा गुण येण्यासाठी देवाला आव्हानही करावे लागे. साठविलेले शिळे तुप जखमा बऱ्या करण्यासाठी फार पूर्वीपासून वापरले जाई. भाकरीवरची बुरशी जखमेवर लावली की जखम लगेच भरुन येते; हे इजिप्त मधील वैद्यांना तीन हजार वर्षांपूर्वी कळले होते. लेखकाने ही माहिती सरळ शैलीत समोर ठेवली आहे. यात कुठेही रुक्षता नाही. इसपूर्व ११६ ते इस २७ या काळातला व्हारी नावाचा रोमन वैद्य म्हणतो, दलदलीत वावरताना फार काळजी घ्यावी लागते कारण या दलदलीत सूक्ष्म प्राणी निर्माण होतात. ते साध्या डोळ्यांनी दिसत नाहीत. हे हवेत तरंगतात. तोंड व नाकावाटे शरीरात शिरतात व त्यांच्यामुळे गंभीर आजार होतात. अथर्ववेदातही दुष्ट तसेच हितकारक जंतूंचा उल्लेख आहे. दुष्ट जंतूंना सूर्यप्रकाश दूर करो, असेही त्यात म्हटले आहे. एकूण पन्नास लेखात कृत्रिम दात, कृत्रिम अवयव यांची माहिती तसेच वैयक्तिक स्वच्छता, दाढी, शिवणकाम, गोंदविणे, दागिने, फॅशन हे सर्व खजिन्यासारखे वाचकांच्या समोर येते. वाचक त्यात गुंगून जातो. ...Read more

  • Rating StarDAINIK SAKAL 11-1-2009

    ‘आद्य रूग्णालये’ या प्रकरणात चीनमधील लो-यांग नावाच्या विद्यापीठाचे काही उल्लेख बांबूच्या चोयट्यांवर लिहिलेले सापडल्याचे उल्लेख येतात. हा काळ इसवीसन ४९३ मधील आहे. त्या काळी शासकीय वैद्यांना वैद्यकीय प्रशालांमधून खास प्रशिक्षण देण्यात येत असे. निवृत्त ैद्यकीय प्राध्यापकांच्या जागी नवे प्राध्यापक नेमताना कोणती काळजी घ्यावी, त्याबाबतचे आदेश या लेखांत आढळतात. ‘शस्त्रक्रिया’ या प्रकरणात इसवीसन १४ ते ३७ या काळात रोमनसम्राट टायबेरियस याच दरबारी वैद्य कॉर्नेलिअस सेल्सस याने मोतीबिंदूवरील शस्त्रक्रियेविषयीचे तपशीलवार वर्णन लिहिल्याचा उल्लेख आहे. भूल देण्याच्या पद्धती, इजिप्त मध्ये इसवीसनपूर्व ३९०० मध्ये केला जाणारा आरशांचा वापर, स्वाहिली भाषेचे संस्कृत भाषेशी असलेले साम्य आदी रंजक माहिती या पुस्तकात वाचायला मिळेल. ...Read more

  • Rating StarDAINIK LOKSATTA 26-4-2009

    `विज्ञानाचा ऐतिहासिक ठेवा` विज्ञानाशी संबंधित सर्वच क्षेत्रांमध्ये विज्ञानाची घोडदौड चालू आहे. सर्वसामान्य माणसांचा संबंध विज्ञानाशी येतो तो त्यांच्या नित्य वापरातील वस्तू/उपकरणांमुळे, पण या विज्ञानाच्या मुळाशी जाण्याचा, त्याचा इतिहास जाणून घेण्याा प्रयत्न फारसे कोणी करत नाही. हजारो वर्षांपूर्वी या विज्ञानाचा वापर नकळत का होईना आपलया जगभरातील पूर्वजांनी केला. विज्ञानाचा हा इतिहास विज्ञानविषयक लेखनात माहीर असणाऱ्या निरंजन घाटे यांनी ‘आपल्या पूर्वजांचे विज्ञान’ या पुस्तकात अतिशय रंजक पद्धतीने मांडला आहे. मानवी जीवनाशी निगडित असलेल्या विज्ञानाच्या अनेक क्षेत्रांचा परामर्श या पुस्तकात घेण्यात आला आहे. यामध्ये वैद्यकीय उपचार, सौंदर्यसाधना, शिवणकाम/फॅशन, उद्यानशास्त्र, प्राणिसंग्रहालये, खेळ यांसारख्या अनेक क्षेत्रांचा समावेश आहे. विज्ञानाचा हा जो इतिहास उलगडत गेला तो आर्किऑलॉजी (पुरातत्व) आणि पॉलिएंटॉलॉजीच्या (पुराजीवशास्त्र) अभ्यासकांनी केलेल्या उत्खननातून पुढे आलेलया पुराव्यांतून! सर्व जगभरात झालेल्या उत्खननातून हेच लक्षात येतं की एखाद्या कृतीमागचे वैज्ञानिक तत्त्व माहीत नसतानादेखील मानवाच्या पूर्वजांनी केलेली प्रगती आपल्याला थक्क करणारी आहे. पुस्तकातील सुरुवातीची प्रकरणे वैद्यक आणि मानवी आरोग्याशी संबंधित आहेत. त्यामध्ये रुग्णांचे औषधोपचार, रुग्णालये, शस्त्रक्रिया, शस्त्रक्रियेची उपकरणे, प्राचीन औषधे, औषधांचे बाजार, कुटुंबनियोजन व कुटुंबनियोजनाची साधने यांसारख्या विषयांचा समावेश आहे. हजारो वर्षांपूर्वीदेखील वैद्यकशास्त्र किती प्रगत होते याची जाणीव आपल्याला ही प्रकरणे वाचत असताना होत जाते. प्लॅस्टिक सर्जरीतील ‘पेडिकल फ्लॅप’ या नावाने ओळखला जाणाऱ्या तंत्राच्या सूचना भारतीय वैद्यकशास्त्राचा जनक सुश्रुत याने आपल्या ग्रंथात त्यातील बारकाव्यांसह सांगितलेल्या आढळतात. प्राचीन भारतीय वैद्यकात ‘ऱ्हिनोप्लॅस्टी’ या आधुनिक तंत्राचा वापरही आढळतो. अगदी उत्तर अश्मयुगीन काळातही कवटी उघडून मेंदूवर यशस्वीरीत्या शस्त्रक्रिया पार पाडल्यानंतर एक व्यक्ती जगल्याचा पुरावाही आहे. आजच्या शल्यशास्त्रज्ञांना हेवा वाटेल इतकी उत्कृष्ट वैद्यकीय हत्यारे त्या काळी वापरली जात. प्राचीन काळात अद्ययावत रुग्णालये तर होतीच, त्याचबरोबर कृत्रिम दात, कृत्रिम अवयव, कुटुंबनियोजन यांसारख्या विषयातील तज्ज्ञदेखील इ.स.पूर्व काळात कार्यरत होते. सौंदर्यसाधनेत, प्रसाधन करण्यात, विविध प्रकारचे केसांचे टोप वापरण्यात प्राचीन काळातील स्त्रिया–पुरुष वाकबगार होते. मेसापोटेमियात चार हजार वर्षांपूर्वी साबण वापरला जात होता असे पुरावे आहेत. त्याच सुमारास धातूच्या आरशांच्या जोडीलाच काचेचे आरसे करण्याची कला खूपच विकसित झाली होती. नखे वाढविणे, रंगविणे, चेहरा गोरा दिसण्यासाठी शिशाची संयुगे वापरणे स्त्रियांमध्ये प्रचलित होते. वैयक्तिक स्वच्छता आणि सौंदर्य याविषयी रोमन साम्राज्यातील सर्वसामान्य नागरिकसुद्धा खूप काळजी घेत. दागिने करणे व ते वापरणे याबाबतीत प्राचीन काळातील लोक चांगलेच पुढारलेले होते. मौल्यवान दागिन्यांची नक्कल करून नकली दागिने, नकली रत्ने सर्रास वापरली जात. एवढेच नाही तर त्या काळातील जवाहिर्यांना वेगवेगळ्या हलक्या धातूंवर सोन्याचा मुलामा कसा द्यावा, याचंही तंत्र ठाऊक होतं. याच काळात वस्त्र विणण्याची कलाही विकसित झाली होती. त्या त्या हवामानात योग्य असे वस्त्रांचे प्रकार मानवाने निर्माण केले. सुमारे बावीस हजार वर्षांपूर्वी माणूस नेढं असलेल्या सुया वापरत असे. तागापासून, कापसापासून कापड विणले जात असे. इ.स.पू. ३००० च्या आसपास रेशीम उत्पादनासाठी रेशीमकिडे पाळले जात असलयाचे पुरावे उपलब्ध आहेत. वस्त्रांच्या बरोबरच फॅशनचीही सुरुवात झाली. बिकिनीची फॅशन दोन हजार वर्षांपूर्वी अस्तित्वात होती यावर आपला आज विश्वास बसणार नाही. वनस्पतीशास्त्राचादेखील तेव्हा पद्धतशीर अभ्यास झाला होता. प्राचीन काळात उद्यानशास्त्र अतिशय प्रगत असल्याचे दाखले मिळतात. सुमारे दोन हजार वर्षांपूर्वी रोमचं वैभव तिथल्या विविध प्रकारच्या बगीच्यांमध्ये मोजलं जात होतं. या बागा अगदी शास्त्रशुद्ध पद्धतीने निर्माण केल्या जात. ‘झाडे लावा, देश वाचवा’ ही घोषणाही प्राचीन काळातलीच! प्राणिसंग्रहालयेही प्राचीन काळापासून अस्तित्वात होती. प्राणी पाळले जात होते, तशीच प्राण्यांसाठी राखीव अरण्येही होती. विविध प्रकारचे खेळ, त्यांच्या स्पर्धा यांचा उगमही इ.स. पूर्व काळातीलच! चष्मे, छत्र्या, तंबाखू याही आपल्याला मिळालेल्या पुरातनकालीन देणग्याच आहेत. तर असा हा उत्खननशास्त्र आणि पुरातनशास्त्राच्या साहाय्याने सिद्ध झालेल्या अतिशय रंजक आणि ज्ञानात भर घालणारा असा विज्ञानाचा इतिहास! इतिहास हा फक्त राजे, युद्ध, सनावळ्यांचा नसतो तर प्रत्येक विषयाच्या मागे पूर्वजांचे जे संशोधन व कर्तृत्व असते त्याचाही असतो. हा विज्ञानाचा इतिहास आपल्यापुढे या पुस्तकाद्वारे सहज उलगडत जातो. एरवी बऱ्याच जणंना कंटाळवाणा वाटणारा ‘इतिहास’ हा विषय अगदी वेगळ्या स्वरूपात आपल्यासमोर येतो. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे यातील प्रत्येक लेखाला दिलेली उत्तम चित्रांची आणि सुस्पष्ट रेखाटनांची जोड. उदा. सुश्रुताने वर्णन केलेलया नाकाच्या प्लॅस्टिक सर्जरीची रेखाचित्रे, आरशात बघून ओठ रंगविणाऱ्या इजिप्शियन युवतीचे रेखाचित्र. या चित्रांतील रेखांकनामुळे लेखकाला जे सांगावयाचे आहे त्या माहितीचे आकलन वाचकाला अगदी सहजपणे होते. विविध विषयांच्या विभागवार मांडणीमुळे वाचनाची लयही चांगली सांभाळली गेली आहे. उत्कृष्ट छपाई, चंद्रमोहन कुलकर्णींचे विषयाला अनुरूप असे आकर्षक मुखपृष्ठ ही पुस्तकाची आणखी एक जमेची बाजू. दर्जेदार प्रकाशनासाठी प्रसिद्ध असलेल्या मेहता प्रकाशनाने साप्ताहिक मार्मिकमधील निरंजन घाटे यांची ही वाचकप्रिय लेखमाला पुस्तकरूपाने प्रकाशित केल्याबद्दल धन्यवाद! मार्मिकमधील निरंजन घाटे यांची ही लेखमाला न वाचलेल्या वाचकांना या पुस्तकामुळे वेगळ्याच वाचनानंदाचा लाभ होईल! ...Read more

Write Your Own Review
  • Default typing language is Marathi. To type in English press Ctrl+G key combination
Submit Review
PLEASE SEND YOUR AUDIO REVIEW ON editorial@mehtapublishinghouse.com

Related Books

People Who Bought This Item Also Bought

Latest Reviews

SARTH
SARTH by DR. S. L. BHYRAPPA Rating Star
हेमंत सांबरे

गेल्या तीन दिवसांत ही कादंबरी वाचून पूर्ण झाली .. ही कादंबरी वाचून होताच मन अगदी सुन्न होऊन गेले आहे . त्याचबरोबर अनेक संमिश्र भावना मनात दाटून आल्या आहेत . #आवरण ही जगप्रसिद्ध कादंबरी वाचल्यानंतर भैरप्पा यांच्या बद्दल मनात खूप आदरभाव निर्माण झाला होा . त्यानंतर त्यांचे हे दुसरे पुस्तक म्हणजे #सार्थ आज वाचून पूर्ण केले. या कादंबरीची कथा सातव्या शतकात घडत असते . *नागभट्ट* हा कादंबरीचा नायक आहे . हा नागभट्ट तुमच्या माझ्या सारखा एक सर्वसामान्य मनुष्य आहे . भैरप्पा यांनी त्याच्या नजरेतून त्या काळात घडत असलेल्या अनेक घटनांचा सूक्ष्म आढावा आपल्या समोर अतिशय समर्थपणे मांडला आहे . हे सातवे शतक म्हणजे असे होते की वैदिक धर्माचा प्रभाव जरी जनमानसात असला तरी , बौद्ध धर्माने ही आपली पाळेमुळे पूर्ण निदान उत्तर भारत , पूर्व भारत या भागात पसरवली होती . एक सामान्य मनुष्य म्हणून नागभट्टच्या मनात सुरू असलेली विविध द्वंद , त्याची वैदिक धर्म की बौद्ध धर्म याविषयी झालेली द्विधा मनस्थिती ही लेखकाने अचूक टिपली आहे . अनेक चर्चांमधून बौद्ध तत्त्वज्ञान , वैदिक तत्त्वज्ञान यांची ओळख अतिशय सोप्या भाषेत लेखक आपल्याला करून देतात , ते वाचताना आपल्या चित्ताला एक वेगळेच समाधान मिळत राहते .. या सर्व तत्त्वज्ञानाची प्रदीर्घ चर्चा , नायकाला येत असलेले वेगवेगळे अनुभव यातून आपणही समृध्द होत जातो . मधल्या काळात नायक मथुरेला येऊन राहतो . तेव्हा तिथल्या एका नाटक मंडळींबरोबर ओळख होऊन नायकाला त्यांच्या एका नाटकात प्रत्यक्ष *कृष्णाची* भूमिका करायला मिळते . तेव्हा त्याचे नाव *कृष्णानंद* असे होते . या भूमिकेमुळे नायकाला त्या भागात प्रचंड प्रसिध्दी मिळते . या नाटकातील असलेली त्याची नायिका चंद्रिका या सुंदर स्त्री बरोबर त्याचा विशेष स्नेह होऊन त्यांचे प्रेम ही जुळते . एखादी गोष्टीचा प्रचंड अभ्यास करून त्याला मांडणे यात भैरप्पा यांचा हात कदाचित फार कमी लेखक धरू शकतील . ही कादंबरी वाचतानाही प्रत्यही जाणवत राहते . याच काळात आद्य शंकराचार्य व मंडणमिश्र यांच्यातील झालेल्या जगप्रसिद्ध वादावर दोन ते तीन प्रकरणे या पुस्तकात आली आहे . या दोन दिग्गज वैदिक ऋषी बद्दल मी इतर अनेक ठिकाणी खूप ओझरते उल्लेख ऐकले होते , पण या कादंबरीत विस्तृत माहिती मिळाली , व एक वेगळेच समाधान मिळाले . कादंबरीचा शेवट आपल्याला पुस्तकातील आधीच्या अनेक कथावस्तू पासून एका वेगळ्याच दुनियेत घेऊन जातो .. याच सातव्या शतकात वायव्येकडून अरब लोकांची आक्रमणे सुरू झाली होती . तोपर्यंत भारतवर्षात लढली जाणारी युद्ध फक्त रणांगणावर लढली जात , त्याचा सामान्य जनतेला कुठलाही त्रास होत नसे . पण अरबांनी केलेल्या आक्रमण मुळे भारताचा सांस्कृतिक ढाचा कसा उद्ध्वस्त होऊ लागला याचे अचूक व सत्य वर्णन भैरप्पा यांनी केले आहे . ते वाचताना तेव्हाही हिंदूंची सद्गुण विकृती ( अनावश्यक असलेली अती सहिष्णुता ) कशा प्रकारे हिंदूंचा नाश करते हे ही त्यांनी सांगितले आहे . ती सर्व शेवटची प्रकरणे आपण सर्व हिंदूंनी मुळातच वाचण्यासारखी व अभ्यास करण्यासारखी आहे . एका प्रसंगात जेव्हा काही राजे एकत्र येऊन अरबांवर आक्रमण करण्याचे योजतात , तेव्हा धूर्त अरब त्या गावातील सूर्यमंदीर भ्रष्ट करायची धमकी देऊन त्या गावातील लोकांना युद्ध करण्यापासून व बाहेरून आलेल्या सैनिकांना सहाय्य न करण्याचे वचन घेतात . त्यामुळे जे नको तेच होते , व हळूहळू तो प्रदेश अरबांच्या ताब्यात जाऊन तेथला बौद्ध , वैदिक हिंदू धर्म नष्ट होऊ लागतो , याचे विदारक वर्णन आपल्यासमोर येते . हे वाचताना मला १७५१ साली नानासाहेब पेशव्यांनी काशी वर आक्रमण करून ते क्षेत्र मुक्त करण्याच्या प्रसंगाची आठवण झाली . तेव्हाही काशी मधील जनतेने नानासाहेब पेशव्यांना रोखले होते , नाहीतर तेव्हाचा ज्ञानवापी मंदीर मुक्त झाले असते ... तेव्हाही हिंदूंची सद्गुण विकृती आड आली जशी ती सातव्या शतकात ही आड आली होती .. असो --- अनेक अद्भुत प्रसंगातून आपल्याला ही कादंबरी घेऊन जात राहते ..सातव्या शतकातील भारताचे वर्णन वाचून आपण त्यावेळच्या राजांची वृत्ती , जनतेचा स्वभाव , साधू तसेच बौद्ध भिक्खू यांचे स्वभाव, त्यांचे विचार आपल्याला कळत जातात . लेखक आपल्याला नालंदा विद्यापीठ देखील दाखवून आणतो . त्याकाळात तेथील अध्ययन कसे चालत असे , हेदेखील आपल्याला वाचायला मिळते . पुस्तकाला कादंबरीची मोकळीक असली तरी आपल्याला ऐतिहासिक दृष्टिकोन ही मिळतो , हे नक्की ! ही कादंबरी वाचून होताच, भैरप्पा यांच्या इतर सर्व कादंबऱ्या व पुस्तके वाचण्याची उत्सुकता निर्माण झाली आहे , व ती इच्छा ही लवकरच पूर्ण होईल ही आशा! ...Read more